Chúng ta cần xây dựng một hệ thống du lịch bền vững – một hệ thống du lịch có lợi cho đất nước ngay bây giờ và trong tương lai. Vậy du lịch bền vững là gì? Tại sao chúng ta cần du lịch bền vững? Việt Nam đang đối mặt với những vấn đề gì khi thực hiện mô hình du lịch bền vững? Và làm thế nào để giải quyết những vấn đề này?

Khái niệm du lịch bền vững là gì?

Du lịch bền vững trong tiếng Anh được gọi là Sustainable Tourism. Khái niệm này được đề cập lần đầu tiên vào năm 1992 tại Hội nghị về môi trường và phát triển của Liên hợp quốc tại Rio de Janeiro.

UNWTO định nghĩa du lịch bền vững là phát triển các hoạt động du lịch để đáp ứng nhu cầu hiện tại của khách du lịch và người dân địa phương, đồng thời tập trung vào bảo tồn và tôn tạo các nguồn tài nguyên để phát triển du lịch trong tương lai.

Du lịch hình thức này nhằm đáp ứng các nhu cầu kinh tế, xã hội và thẩm mỹ của con người, đồng thời bảo tồn văn hoá, đa dạng sinh học, phát triển hệ sinh thái và hệ thống hỗ trợ cuộc sống con người.

Du lịch bền vững là hình thức du lịch giảm thiểu chi phí và tối đa hóa lợi ích cho môi trường tự nhiên và cộng đồng địa phương, có khả năng thực hiện lâu dài mà không ảnh hưởng xấu đến nguồn lợi mà nó phụ thuộc vào.

Du lịch bền vững.

Du lịch bền vững khác biệt so với du lịch hàng đại như thế nào?

Du lịch đại chúng thiếu kế hoạch cẩn thận trong việc nâng cao công tác bảo tồn và giáo dục, không đem lại lợi ích cho cộng đồng địa phương. Kết quả có thể làm hỏng hoặc thay đổi không thể nhận ra các nguồn lợi và di sản văn hóa mà chúng ta phụ thuộc vào.

Đây lại là một kế hoạch được lập tỉ mỉ từ đầu để mang lại nhiều lợi ích cho cộng đồng địa phương, tôn trọng văn hóa, bảo vệ nguồn tài nguyên tự nhiên, giáo dục du khách và cả cộng đồng địa phương.

Nó có thể mang lại lợi ích tương tự như du lịch đại chúng, nhưng còn có nhiều lợi ích khác liên quan đến cộng đồng địa phương và bảo vệ các nguồn lợi tự nhiên, giá trị văn hóa của khu vực.

Các thành phần của hình thức du lịch này là gì?

Theo Luật Du lịch 2017, Phát triển du lịch bền vững là việc phát triển du lịch đồng thời đáp ứng các yêu cầu về kinh tế, văn hóa xã hội và môi trường, đảm bảo lợi ích cân đối của các chủ thể tham gia du lịch và không gây tổn hại cho khả năng đáp ứng nhu cầu du lịch trong tương lai.

Du lịch bền vững. có ba hợp phần chính, đôi khi được ví như “ba chân”: Môi trường – Văn hóa xã hội – Kinh tế

1. Bảo vệ môi trường

Du lịch bền vững. có tác động thấp đến môi trường tự nhiên và khu bảo tồn biển. Nó giảm thiểu các tác động đến môi trường (động vật, các sinh cảnh sống, nguồn lợi sống, sử dụng năng lượng và ô nhiễm…) và cố gắng có lợi cho môi trường.

2. Gần gũi với xã hội và văn hóa

Du lịch bền vững. không gây hại đến các cấu trúc xã hội và văn hóa của cộng đồng nơi mà chúng được thực hiện. Thay vào đó thì nó lại tôn trọng văn hóa và truyền thống địa phương.

Khuyến khích tất cả các bên liên quan (các cá nhân, cộng đồng, nhà điều hành chương trình du lịch và quản lí chính quyền) trong tất cả các giai đoạn của việc lập kế hoạch, phát triển và giám sát, giáo dục các bên liên quan về vai trò của họ.

3. Phát triển kinh tế địa phương

Du lịch bền vững. đóng góp về mặt kinh tế cho cộng đồng và tạo ra những thu nhập công bằng và ổn định cho cộng đồng địa phương cũng như càng nhiều bên liên quan khác càng tốt.

Lợi ích của nó lan tỏa đến chủ sở hữu, nhân viên và cả những người xung quanh. Nó không bắt đầu một cách đơn giản để sau đó sụp đổ nhanh chóng do các hoạt động kinh doanh tẻ nhạt. Một đơn vị kinh doanh du lịch chỉ khi đáp ứng đủ ba tiêu chí thì “sẽ kinh doanh tốt nhờ làm tốt”.

Kinh doanh du lịch có thể tăng cường bảo tồn nguồn lợi tự nhiên, đánh giá cao giá trị văn hóa, mang lợi ích cho cộng đồng và có thể thu lợi tức.

Vì sao cần thúc đẩy du lịch bền vững?

Du lịch là một trong những lĩnh vực kinh doanh có khả năng mang lại lợi nhuận cao nhất cho đất nước. Nó có thể đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy việc đạt được các Mục Tiêu Phát triển Thiên niên kỷ (Millennium Development Goals) mà Liên Hợp Quốc đã đề ra từ năm 2000, đặc biệt là các mục tiêu liên quan đến giảm đói giảm nghèo, tăng cường bình đẳng giới tính, bảo vệ môi trường và khuyến khích hợp tác quốc tế để thúc đẩy sự phát triển.

Du lịch bền vững (sustainable tourism) đóng vai trò quan trọng trong phát triển bền vững (sustainable development) của Liên Hợp Quốc và Định hướng Chiến lược phát triển bền vững ở Việt Nam (Chương trình Nghị sự 21 của Bộ Kế hoạch và Đầu tư). Vấn đề này đã được thảo luận rộng rãi tại các hội nghị và diễn đàn quốc tế. Có ba lý do chính để chúng ta cần phát triển du lịch theo hướng bền vững.

Đầu tiên

Bảo tồn môi trường sống thông qua phát triển du lịch bền vững có lợi cho cả con người và hệ sinh thái. Không chỉ đảm bảo sự tồn tại của các loài động thực vật quý hiếm, bảo vệ môi trường sống còn đảm bảo sức khỏe của con người, tránh bị ô nhiễm từ nguồn nước, không khí và đất. Đồng thời, việc duy trì môi trường sống cân bằng cho các loài động thực vật cũng đồng nghĩa với việc bảo vệ môi trường sống của con người.

Thứ hai

Phát triển du lịch bền vững không chỉ tạo điều kiện phát triển kinh tế mà còn khai thác và tận dụng các đặc sản văn hóa của vùng miền. Nhờ sự đến thăm quan của khách du lịch, người dân trong vùng có thể nâng cao đời sống và tận dụng dịch vụ du lịch cùng các sản phẩm đặc trưng của vùng. Đồng thời, phát triển du lịch bền vững cũng mang lại lợi ích cho người làm du lịch, cơ quan địa phương, chính quyền và người tổ chức du lịch, đồng thời tạo công ăn việc làm cho người dân địa phương.

Ngày thứ ba

Du lịch bền vững không chỉ tạo ra công ăn việc làm cho người dân trong vùng mà còn giúp giảm bớt tệ nạn xã hội. Ngoài ra, nó còn đảm bảo sự khai thác nguồn tài nguyên một cách có ý thức và khoa học, để đảm bảo cho sự sinh sôi và phát triển của các nguồn tài nguyên này, để thế hệ tương lai có thể được tiếp nối và tận dụng.

Với những lý do đã được đề cập ở trên, chúng ta có thể thấy rõ vai trò và quan trọng của phát triển du lịch bền vững trong chính sách phát triển bền vững ở Việt Nam và trên toàn thế giới. Để đạt được ba yếu tố đó, phát triển loại hình du lịch này đòi hỏi nỗ lực và làm việc chăm chỉ trong quá trình thực hiện.

Tổng kết