Trong thời gian gần đây, hoạt động của các sàn giao dịch ảo và đầu tư tài chính tiền ảo, tài sản ảo đã có nhiều biến động phức tạp tại Việt Nam. Bởi vì mong muốn kiếm lợi nhuận lớn, nhiều người đã tham gia vào các sàn giao dịch trái phép và cuối cùng họ đã gặp phải thua lỗ và mất hết tài sản. Hiện tại, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam chưa cấp phép cho bất kỳ tổ chức hoặc cá nhân nào để kinh doanh sàn giao dịch ngoại hối. Do đó, mọi loại hình kinh doanh sàn giao dịch Forex và các hình thức tương tự đều vi phạm pháp luật và những người tham gia được coi là đồng phạm của hoạt động bất hợp pháp này.

Tiêu diệt một loạt sàn giao dịch tiền kỹ thuật số.

Vào cuối tháng 6 năm 2021, sự hợp tác giữa Cục An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao (Bộ Công an) và Công an TP.Hải Phòng đã dẹp tan hoạt động của sàn giao dịch Hitoption, một sàn giao dịch hoạt động dựa trên mô hình quyền chọn nhị phân. Được biết, những đối tượng liên quan đã thành lập Công ty TNHH MTV Ant Group nhằm che đậy hoạt động của sàn Hitoption.Net và giả mạo là chi nhánh của Công ty TNHH Hit Holding có trụ sở tại Anh, nhằm thu hút sự quan tâm của mọi người. Thống kê cho thấy trên hệ thống của sàn Hitoption đã có hơn 100.000 tài khoản được mở, với số tiền gần 7.500 tỷ đồng.

Tháng 5/2022, sàn Xtgworld.Com bị lực lượng Công an triệt phá. Sau cuộc điều tra, xác định được các đối tượng đã tư vấn và cam kết bảo toàn vốn đầu tư và lợi nhuận cho người tham gia. Họ đã sử dụng giao diện tiếng Anh để giả danh sàn quốc tế. Để dễ dàng chiếm đoạt tài sản của người tham gia, các đối tượng đã tạo ra đồng tiền trung gian “XTG” để hấp dẫn và lôi kéo nạn nhân đầu tư vào sàn này.

Trong thời gian này, Công an tỉnh Hải Dương đã triệt phá sàn Vitsa. Sàn Vitsa hoạt động theo mô hình quyền chọn nhị phân, cho phép mua bán tiền ảo và tiền mã hóa. Nếu đặt lệnh đúng, người chơi có thể nhân đôi hoặc gấp ba tài sản, nhưng nếu đặt sai, họ sẽ mất số tiền đã đặt cược. Ngoài ra, sàn này còn sử dụng mô hình kim tự tháp, chỉ trả hoa hồng cho người giới thiệu thêm người mới tham gia. Cách thức phạm tội của nhóm này rất tinh vi, khiến người chơi dễ dàng rơi vào bẫy.

Công an tỉnh Quảng Bình tiêu diệt một mạng lưới tập trung đầu tư vào sàn giao dịch ngoại hối FVP Trade.

Theo tài liệu, vào khoảng tháng 4/2020, sàn giao dịch quyền chọn nhị phân (BO) Wefinex.Net được thành lập. Sau đó, vào khoảng tháng 4/2021, sàn này đã tách ra thành nhiều sàn khác, trong đó có sàn Deniex.Net. Vào khoảng tháng 7/2021, sàn Deniex đã đổi tên thành Vista và tiếp tục hoạt động cho đến khi bị lực lượng chức năng triệt phá. Các địa chỉ truy cập của sàn Vista là: Vista.Trade, Vista1.Trade và Vista2.Trade. Máy chủ lưu trữ dữ liệu của các trang web này đã đăng ký địa chỉ tại Mỹ, tuy nhiên, vẫn chưa xác định được người quản lý và thành lập các trang web này.

Vào khoảng tháng 12/2019, anh V.T.T và chị Đ.T.B đã kết bạn với hai người đàn ông là T.T.D (địa chỉ ở quận Thanh Xuân, Hà Nội) và N.V.Q (địa chỉ ở Hải Phòng) qua mạng Internet. Trong quá trình trò chuyện, D. Và Q. Đã giới thiệu về dự án giao dịch ngoại hối thông qua một ngân hàng ở Malaysia và sàn giao dịch ngoại hối TLC có trụ sở tại Hồng Kông (Trung Quốc). Anh T. Và chị B. Đã tham gia hội thảo giới thiệu về mô hình kinh doanh ngoại hối tại một tòa nhà trên đường Khuất Duy Tiến (phường Thanh Xuân Trung, quận Thanh Xuân). Tại đây, họ đã gặp một người đàn ông tên N.Đ.B (địa chỉ ở Hà Nội), người này tự giới thiệu là đã đưa dự án IBH về Việt Nam.

Trong các hội thảo tiếp theo, có một số người nước ngoài, một người tự xưng là chủ tịch IBH, em trai của cựu thủ tướng một nước khác và là cựu giám đốc của một ngân hàng tại Thái Lan, Singapore… N.Đ.B giới thiệu với anh T. Và chị B. Về các gói đầu tư IBH, với lãi suất từ 10 – 15%/tháng, hoa hồng hệ thống tính theo cấp độ (F0: 5%, FT: 3%, F2: 29%), hoa hồng theo doanh số. Để tham gia, người chơi cần phải mua tiền mã hóa USDT và gửi đến ví chỉ định hoặc mua lại tiền nội bộ trong hệ thống.

Với mức lãi suất hấp dẫn được đề xuất, anh T. Và chị B. Đã quyết định tham gia đầu tư. Tuy nhiên, vì không biết cách mua bán tiền mã hóa USDT, họ đã nộp tiền vào tài khoản ngân hàng của D., Q. Và N.Đ.B để nhờ mua tiền mã hóa USDT và nộp vào hệ thống giúp mình. Ngoài việc chuyển khoản qua hệ thống ngân hàng, anh T. Và chị B. Cũng đã nhiều lần đưa tiền mặt (không có hóa đơn, chứng từ) cho nhóm N.Đ.B để mua tiền mã hóa USDT và tiền nội bộ của hệ thống để đầu tư. Tổng số tiền mà anh T. Và chị B. Đã đầu tư vào hệ thống này là khoảng 11,8 tỷ đồng. Trong đó, anh T. Đã góp khoảng 9,2 tỷ đồng, chị B. Góp khoảng 2,6 tỷ đồng.

Phạm Thị Thái, Vũ Đình Hùng và Phạm Mạnh Hùng đã bị Công an TP.Hà Nội bắt giữ vì là người đứng đầu của 4 sàn giao dịch vàng và tiền ảo, với mục đích lừa đảo.

Vào khoảng tháng 3/2020, nhóm N.Đ.B thông báo về sự cố hệ thống và giảm lãi suất chi trả từ 10 – 15% xuống còn 3%, đồng thời không cho phép người tham gia rút tiền gốc. Đến tháng 5/2020, nhóm N.Đ.B thông báo về chương trình mới với lãi suất khoảng 10% và chuyển toàn bộ hệ thống từ IBH sang AVA, nhằm thu hút thêm tiền của nhà đầu tư. Đến tháng 8/2020, nhóm N.Đ.B tiếp tục chuyển toàn bộ số tiền đầu tư của người tham gia sang trang web: https://nvpro… Tuy nhiên, sau đó, anh T. Và chị B. Không nhận được lãi suất theo cam kết và không thể rút số tiền gốc đã đóng.

Trong năm 2020, nhóm N.Đ.B tiếp tục thu hút thêm nhiều nhà đầu tư cho dự án Emas Fintech với tỷ suất lợi nhuận hàng tháng là 15%. Tuy nhiên, đến tháng 10/2020, những người tham gia đầu tư không nhận được lãi và không thể rút vốn ban đầu. Vì không thành công trong việc hẹn gặp và làm việc với nhóm N.Đ.B để đòi lại tiền, anh T. Và chị B. Cùng một số nhà đầu tư đã quyết định gửi đơn tố cáo đến cơ quan công an.

Lời khuyên từ các cơ quan chính quyền.

Theo lãnh đạo Phòng 4 – Cục An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao (Bộ Công an), hiện nay tại Việt Nam có một số sàn giao dịch ngoại hối của các công ty nước ngoài đang hoạt động, như Exness, Icmarkets… Đây là các công ty được thành lập và cấp phép kinh doanh giao dịch ngoại hối tại nước ngoài. Nhằm mở rộng thị trường, các sàn này đang tuyển dụng và thu hút một số cá nhân người Việt Nam để làm môi giới viên (Introducing Broker, IB) nhằm quảng bá dịch vụ và tăng thu nhập. Các môi giới viên có trách nhiệm hướng dẫn khách hàng mở tài khoản tại sàn, cung cấp kiến thức cơ bản về giao dịch ngoại hối, hỗ trợ nạp và rút tiền… Các cá nhân môi giới có thể hoạt động độc lập hoặc thành lập công ty để phát triển hoạt động kinh doanh giao dịch ngoại hối.

Thứ hai, người Việt Nam đã tổ chức thành lập sàn Forex. Một số công ty được thành lập tại Việt Nam để làm “màn che” cho hoạt động kinh doanh sàn Forex trái phép. Các công ty này tuyển mộ nhân viên môi giới, thuê địa điểm hoạt động và quảng bá là sàn giao dịch ngoại hối quốc tế đã được cấp phép, nhưng thực tế là vi phạm pháp luật. Ngoài sàn Forex, các công ty này cũng tổ chức hoạt động kinh doanh quyền chọn nhị phân (Binary Option, BO). Mô hình hoạt động của quyền chọn nhị phân là khách hàng chọn lệnh mua (bán) một cặp tỉ giá ngoại tệ (tiền ảo, tiền mã hóa); sau một khoảng thời gian xác định, nếu tỉ giá tăng (giảm) thì khách hàng sẽ thắng và ngược lại thì mất số tiền cược. Mô hình này hoạt động tương tự như hình thức đánh bạc, cá độ trực tuyến.

Các cá nhân tham gia tổ chức sàn Vitsa đã bị Công an tỉnh Hải Dương bắt giữ.

Ngoài ra, một số sàn Forex và BO cung cấp dịch vụ ủy thác đầu tư với lợi suất dao động khoảng 1%/ngày, tương đương khoảng 30%/tháng, cao hơn rất nhiều so với lãi suất tiền gửi tại ngân hàng. Tuy nhiên, điều này chỉ là một chiêu trò nhằm thu hút khách hàng thiếu hiểu biết và các đối tượng này sẽ lợi dụng để chiếm đoạt tiền của khách hàng.

Hiện tại, theo pháp luật Việt Nam, việc mở sàn giao dịch ngoại hối vẫn chưa được phép. Tuy nhiên, để thu hút người chơi, các đối tượng môi giới đã sử dụng chiêu trò gian lận bằng cách quảng cáo rằng sàn Forex có nguồn gốc từ nước ngoài, được cấp phép bởi cơ quan quản lý tiền tệ quốc tế, có độ uy tín cao và đã hoạt động trong nhiều năm. Họ còn tuyên bố có hệ thống máy chủ quốc tế và các hệ thống hỗ trợ khách hàng để tham gia giao dịch một cách nhanh chóng và chính xác, với lãi suất cao lên tới 1% mỗi ngày trên tổng số tiền đầu tư. Nhằm tạo lòng tin cho nạn nhân, các đối tượng này còn huy động nhiều tài khoản ảo và liên tục đăng hình ảnh về những khoản thắng lớn và việc rút tiền thành công.

Thực tế, các công ty sử dụng mô hình kim tự tháp để phát triển mạng lưới thành viên. Điều này cho phép bất kỳ ai muốn trở thành nhà đầu tư, bao gồm cả trẻ em, mua cổ phần. Khi tham gia vào hệ thống, nhà đầu tư sẽ được cung cấp một tài khoản để truy cập vào trang web và sau đó chuyển tiền vào hệ thống bằng Visa, Mastercard hoặc tiền đầu tư. Nhà đầu tư sẽ nhận được cổ tức hàng tháng dựa trên số lượng cổ phần sở hữu và cũng sẽ nhận được hoa hồng khi giới thiệu người đầu tư mới tham gia vào hệ thống. Mức hoa hồng khi giới thiệu người tham gia sẽ tùy thuộc vào cấp bậc của nhà đầu tư, với tỉ lệ hoa hồng tăng theo cấp bậc tăng lên.

Do đó, các cá nhân hoạt động như môi giới tích cực đã sử dụng nhiều phương pháp để thu hút và lôi kéo người chơi thông qua telesale, quảng cáo trên Facebook và các mạng xã hội khác. Sau khi lôi kéo được khách hàng, họ sẽ dụ dỗ họ tham gia vào các nhóm kín trên Zalo, Viber, Telegram. Ban đầu, các cá nhân này thường để khách hàng thắng với số tiền nhỏ. Một số doanh nghiệp còn tổ chức hội thảo và sự kiện lớn, mời những người có địa vị xã hội đến dự và vinh danh những người thành công nhờ tham gia đầu tư. Tuy nhiên, nếu không cẩn trọng và cảnh giác cao, người dân rất dễ rơi vào bẫy lừa của các cá nhân mời tham gia đầu tư vào sàn tiền ảo.