Xã hội hóa giáo dục là huy động toàn xã hội làm giáo dục, động viên các tầng lớp nhân dân góp sức xây dựng nền giáo dục quốc dân có sự quản lý của nhà nước nhằm xây dựng xã hội học tập; là sự thực hiện mối liên hệ phổ quát giữa hoạt động giáo dục với cộng đồng xã hội, làm cho giáo dục phù hợp với sự phát triển của xã hội, thích ứng với xã hội, duy trì sự cân bằng giữa hoạt động giáo dục với hoạt động xã hội và xã hội. Xã hội hoá giáo dục là làm cho các hoạt động giáo dục có tính xã hội. Trong đó người giáo dục và người được giáo dục trong mọi hoạt động cả về nội dung và phương thức tiến hành, kết quả thu được đều mang tính chất xã hội, mang tính chuẩn mực xã hội rất cao. Giáo dục nhằm bồi dưỡng tư tưởng cho người học, hình thành nhận thức chính trị, nhân cách, bản lĩnh dân tộc, tri thức khoa học kỹ thuật, văn hóa, đạo đức, lối sống. Công tác xã hội hóa giáo dục nhằm đa dạng hóa các loại hình giáo dục; là quá trình trao đổi kinh nghiệm, đổi mới nội dung chương trình, phương pháp, hình thức và phương tiện giáo dục phù hợp với đối tượng và điều kiện của nước ta. Ở Việt Nam, xã hội hóa giáo dục là điều kiện cần thiết và không thể thiếu để phát triển giáo dục và đào tạo; là chủ trương sách lược đúng đắn của Đảng. “Xã hội hóa giáo dục là chủ trương huy động mọi nguồn lực của nhân dân, của các tổ chức kinh tế – xã hội tham gia vào sự nghiệp giáo dục, đầu tư cho hoạt động giáo dục trên cơ sở phù hợp với khả năng tài chính và chuyên môn để xây dựng xã hội học tập. “. Văn kiện Đại hội IX của Đảng cho rằng: “Thực hiện chủ trương xã hội hóa giáo dục, phát triển đa dạng các loại hình đào tạo, đẩy mạnh thành lập các quỹ khuyến học khuyến tài, các tổ chức khuyến học v.V… Tài trợ cho giáo dục”. Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ X nhấn mạnh: “Đổi mới tổ chức bộ máy, nội dung, phương pháp dạy và học theo hướng ‘chuẩn hóa, hiện đại hóa, xã hội hóa'”. Phát huy tính sáng tạo, khả năng ứng dụng và thực hành của người học. Đề cao trách nhiệm của gia đình, nhà trường và xã hội. Chuyển dần từ mô hình giáo dục hiện hành sang mô hình giáo dục mở – mô hình xã hội học tập với hệ thống học tập suốt đời”. Như vậy, xã hội hóa giáo dục là một quá trình trong đó cộng đồng và xã hội tham gia vào hoạt động giáo dục. Trong đó mọi tổ chức xã hội, gia đình và công dân có trách nhiệm chăm lo sự nghiệp giáo dục, phối hợp với nhà trường thực hiện mục tiêu giáo dục và xây dựng môi trường giáo dục lành mạnh, an toàn.

2. Tính chất và tầm quan trọng của việc xã hội hóa trường học

2.1. Ý nghĩa của quá trình xã hội hóa công tác giáo dục

Theo Mác, con người là tổng hòa các mối quan hệ xã hội. Nhân cách con người được hình thành dưới tác động của các mối quan hệ xã hội và thông qua hoạt động giáo dục. Đây là cơ sở khoa học chứng minh xã hội hóa công tác giáo dục là việc làm đúng đắn nhằm khôi phục lại bản chất xã hội vốn có của giáo dục. Xã hội được xem như sự cấu thành của nhà trường, gia đình và xã hội. Trong cơ cấu xã hội, giáo dục được bao gồm trong các thành phần này, như vậy giáo dục không còn là trách nhiệm của riêng ngành giáo dục mà là của tất cả các ngành, đòi hỏi sự tham gia và trách nhiệm của cả Công ty. Vì vậy, bằng việc đa dạng hóa các loại hình cung cấp dịch vụ và huy động, thu hút các tổ chức chính trị – xã hội, đoàn thể, doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân… Tham gia vào sự nghiệp, phát triển giáo dục dưới sự quản lý của nhà nước nhằm góp phần giáo dục con em độ tuổi này. Đây chính là bản chất của xã hội hóa giáo dục.

2.2. Tầm quan trọng của xã hội hóa trong giáo dục

Cải tiến chất lượng giáo dục là mục tiêu của công tác xã hội hóa giáo dục. Việc xã hội hóa giáo dục giúp tận dụng các nguồn lực và tiềm năng từ cộng đồng để khắc phục những khó khăn trong quá trình phát triển giáo dục. Đồng thời, xã hội hóa công tác giáo dục cũng đảm bảo sự công bằng, trách nhiệm và dân chủ trong việc tiếp cận giáo dục. Bên cạnh đó, xã hội hóa công tác giáo dục cũng đóng góp vào việc cải thiện hiệu quả quản lý giáo dục của Nhà nước.

2.3. Tầm quan trọng của việc thực hiện xã hội hóa công tác giáo dục

Xã hội hóa công tác giáo dục có tác dụng tạo ra môi trường học tập xã hội, đóng góp vào việc nâng cao trình độ dân trí, đào tạo nhân lực và phát triển nhân tài cho cộng đồng. Mở rộng hình thức giáo dục thường xuyên, tăng cường quy mô và phương thức dạy học nhằm thực hiện mục tiêu giáo dục toàn diện: đức, trí, thể, mỹ, lao động. Đặc biệt chú trọng đến giáo dục tư tưởng chính trị, tạo ra tư duy sáng tạo và khả năng thực hành cho người học… Xã hội hóa công tác giáo dục đóng góp vào việc nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo, tạo điều kiện vật chất và tinh thần để cải thiện chất lượng giáo dục; đảm bảo rằng giáo dục thực sự phục vụ mục tiêu phát triển kinh tế – xã hội ở địa phương và lợi ích trực tiếp cho từng cá nhân; tạo điều kiện cho mục tiêu giáo dục phù hợp với mục tiêu của từng cá nhân tham gia giáo dục. Đồng thời, mang lại sự phong phú hơn cho nội dung và phương pháp giáo dục; thực hiện công bằng xã hội và dân chủ hóa giáo dục, thông qua việc mở rộng sự tham gia của cộng đồng vào giáo dục, nhằm nhấn mạnh rằng giáo dục không chỉ là trách nhiệm của Nhà nước mà còn là trách nhiệm của toàn xã hội, gia đình và từng cá nhân tham gia học tập.

3. Điều kiện thực hiện quá trình xã hội hóa giáo dục

Mục tiêu của việc xã hội hóa giáo dục là thúc đẩy sự sáng tạo, tính động và nội lực trong mọi tầng lớp nhân dân, nhằm phát triển và thích ứng với những đổi mới của thời đại. Để thực hiện việc xã hội hóa công tác giáo dục, cần có các điều kiện như dân chủ, quản lý linh hoạt, nâng cao nhận thức và triển khai thực hiện các văn bản, nghị quyết của Đảng và nhà nước về xã hội hóa công tác giáo dục, đa dạng hóa giáo dục và đào tạo, xây dựng và phát triển các tổ chức khuyến học, thúc đẩy hoạt động hợp tác giữa xã hội, nhà trường và gia đình, tổ chức đại hội đại biểu cha mẹ học sinh các cấp.