Có thể tôi đã quá “lụi tàn” hay không, nhưng tôi ngạc nhiên khi thấy các bạn trẻ hiện nay tính toán mua nhà rất đơn giản và thậm chí còn ảo tưởng một tương lai tươi sáng khi mua nhà mà không có tiền.

Dân ta từ xưa đến nay luôn tin vào lời dạy của ông cha, đó là “an cư” trước rồi mới “lạc nghiệp”. Điều này không sai, vì nếu có nhà thì không phải lo lắng về những căn nhà tạm bợ, không phải chịu đựng cuộc sống chật chội trong phòng trọ cùng vợ chồng con cái. Tuy nhiên, nếu tin tưởng một cách mù quáng, vội vàng mua nhà khi vốn không nhiều và tính toán không cẩn thận, có thể rơi vào tình trạng nợ nần khốn đốn.

Việc đếm cua trong lỗ mà tôi đề cập ở đây là việc ước tính những kết quả không chắc chắn và không dự đoán được những khó khăn có thể xảy ra khi mua nhà. Ví dụ như hai trường hợp của hai người em họ tôi dưới đây.

Đầu tiên là anh em tên Hậu, người cùng quê với tôi ở miền Tây. Hậu đã kết hôn vào năm 2015 và cả hai vợ chồng sống và làm việc tại TP.HCM. Họ thuê nhà với chi phí hàng tháng khoảng 5 triệu đồng bao gồm cả tiền điện và nước. Trong khi đó, tổng thu nhập hàng tháng của vợ chồng Hậu là khoảng 25 triệu đồng. Sau khi trừ tiền thuê nhà, tiền gửi cho ông bà ở quê và chi tiêu sinh hoạt, cặp đôi này cũng có thể tiết kiệm được khoảng 10 triệu đồng mỗi tháng. Sau 3 năm kết hôn, họ đã tích luỹ được khoảng 250 triệu đồng.

Lúc ban đầu, khi hai người kết hôn, tôi đã khuyên rằng nếu muốn mua căn nhà ở Sài Gòn này, hãy tiết kiệm khoảng 500-600 triệu đồng trước khi mua. Đầu tiên, bạn cần có số tiền đóng trước 20-30% và vay thêm từ ngân hàng. Thứ hai, bạn cần có một số tiền dự phòng tài chính, để tránh trường hợp gặp khó khăn cần tiền gấp. Hơn nữa, hãy chờ đến khi có đủ vốn để sinh con, để có thể sống thoải mái hơn.

Hai đứa nó cũng không quan tâm đến việc mua nhà sau một thời gian nghe lọt tay. Tuy nhiên, vào cuối năm 2018, vợ nó được một người bạn giới thiệu về một dự án chung cư giá rẻ ở ngoại ô thành phố, dành cho những người có thu nhập thấp. Dự án này nằm cách trung tâm quận 1 khoảng 15km, và căn hộ có diện tích 47m2, 2 phòng ngủ, với giá khoảng 1,1 tỷ đồng.

Sau nhiều năm sống trong nhà trọ, vợ chồng tôi cảm thấy rất hài lòng với quyết định này. Chúng tôi quyết định đặt cọc và trả trước 150 triệu đồng mà không ngần ngại. Vì cả hai gia đình đều không có khả năng hỗ trợ thêm, nhưng chúng tôi rất thích căn nhà này, vì vậy chúng tôi quyết định mạo hiểm và tính toán kỹ lưỡng. Chúng tôi đã không vội sinh con, tìm thêm công việc và tiết kiệm tối đa để trả tiền góp mỗi tháng. Thế là thằng em tôi đã ký hợp đồng mua bán căn hộ ngay lập tức mà không suy nghĩ nhiều.

Khi mua nhà trả góp, các thanh niên thường mơ tưởng về một cảnh quan màu hồng tự tay vẽ… (Ảnh minh họa).

Dự án đó được chủ đầu tư hợp tác với ngân hàng, có thể cho vay lên đến 70% giá trị căn nhà. Phần còn lại, nghe nói hai vợ chồng tôi vay mượn từ người thân và đồng nghiệp trong công ty. Ban đầu, chúng tôi tính toán như sau: nếu vay ngân hàng 700 triệu, với lãi suất cao nhất là 11%/năm, trong năm đầu tiên chúng tôi không cần trả gốc và lãi, nên cuối năm đầu cũng có thể dư khoảng 150 triệu. Tiếp theo, từ năm thứ hai trở đi, mỗi tháng chỉ cần trả tối đa 13 triệu đồng với thời hạn 20 năm. Nghĩ như vậy thì rất tốt, hai vợ chồng tôi quyết định tiến hành thủ tục vay mua căn nhà.

Để tiết kiệm chi phí, hai vợ chồng quyết định chuyển sang một phòng trọ nhỏ hơn và giá thuê chỉ 3 triệu đồng mỗi tháng. Hơn nữa, trong tháng đầu tiên, họ làm thêm dự án tại nhà và kiếm được thêm 17 triệu đồng. Điều này làm cho họ tin rằng họ có đủ khả năng chi trả trong tương lai.

Nhưng chỉ sau một tháng, “mộng đẹp” đã tan biến. Đầu tiên, căn phòng trọ này đã cũ và ẩm thấp hơn, không có máy lạnh nên trở nên nóng bức và khó chịu. Thứ hai, vì làm việc quá nhiều và tăng ca, mọi người đều mệt mỏi, luôn trong trạng thái mệt mỏi và mất cân nhanh chóng. Thứ ba, do em dâu tôi bất ngờ mang thai, nên không thể tăng ca hoặc làm thêm công việc nào nữa, dẫn đến giảm thu nhập đáng kể.

Sau đó, khi nghĩ về việc trả góp nhà hàng tháng và chuẩn bị sinh con, vợ chồng tôi đã quyết định bán căn hộ để giảm gánh nặng tài chính. Sau khi bán xong và trả nợ, chúng tôi thuê một căn trọ và sinh con. Nhưng sau đó, chúng tôi nhận ra rằng đã đi sai hướng. Một sai lầm tính toán nhỏ đã khiến chúng tôi mất tiền, mất thời gian và đẩy cuộc sống vào khó khăn.

Nếu chỉ mơ về một ngôi nhà mà không có kế hoạch tài chính dự phòng, giấc mơ có thể biến thành cơn ác mộng… (Ảnh minh họa).

Trường hợp sau đây là một người em họ của tôi mua nhà theo phương pháp “đếm cua trong lỗ”, mặc dù còn kém liều lĩnh hơn người kia. Tuy nhiên, trường hợp này cũng mang lại một bài học đáng nhớ.

Tôi tên Hợp, năm 2017 tôi kết hôn và sẽ có con đầu lòng trong năm đó. Vì vậy, tôi quyết định mua một căn nhà nhỏ để ổn định cuộc sống. Thu nhập hàng tháng của chúng tôi chỉ khoảng 12 triệu đồng, nhưng tôi còn kinh doanh dịch vụ vận tải với bạn bè nên mỗi năm cũng có thêm khoảng 200 triệu.

Không biết suy nghĩ của họ như thế nào khi quyết định mua một căn hộ trung cấp trị giá 1,6 tỷ đồng dù chỉ có khoảng 200 triệu đồng tiền tiết kiệm. Bên cạnh sự hỗ trợ từ ba mẹ và việc bán đất ở quê, Hợp còn phải vay thêm 700 triệu đồng từ ngân hàng với lãi suất 12% mỗi năm.

Sau khi mua nhà, vợ Hợp đã sinh con nhưng không may con sinh non do sức khỏe yếu. Vợ phải nằm phòng chăm sóc đặc biệt trong một tháng, trong khi đó con phải nằm trong lồng kính, điều này gây tốn kém cho gia đình. Hơn nữa, Hợp phải thanh toán một lần số tiền hàng trăm triệu đồng cho ngân hàng mỗi 6 tháng, trong khi tiền huê lợi từ dịch vụ vận tải chung với bạn chỉ được chia vào cuối năm (nếu có).

Vì bị áp lực quá lớn, Hợp quyết định đưa ra quyết định bán căn nhà của mình. Tuy nhiên, dù đã rao bán suốt một tháng trời, nhưng vẫn chẳng ai đến hỏi mua với giá đúng. Trong lúc đang loay hoay không biết phải làm gì, Hợp còn phải đối mặt với căng thẳng về tình hình sức khỏe của vợ và con. May mắn thay, chị vợ của Hợp, người trở về từ nước ngoài và đã bán căn nhà phố để định cư ở đó, đã giúp đỡ Hợp. Thấy Hợp gặp khó khăn, chị vợ đã cho mượn tiền và khuyên Hợp nên giữ lại căn nhà để sau này vợ con có nơi ở thoải mái hơn, cũng như dễ dàng chăm sóc ba mẹ.

Hợp sẽ trả toàn bộ nợ ngân hàng bằng số tiền đó và sử dụng số còn lại để đầu tư vào dịch vụ vận tải riêng. Hợp đã xin chị vợ trả dần số tiền vay mượn trong vòng 5 năm.

“Đếm cua trong lỗ” khi mua nhà là tự gây khó khăn cho bản thân một cách không tự ý. (Ảnh minh họa).

Câu chuyện về tôi và các em tôi là một bài học quý giá về việc “đổ vỡ” tài chính khi cố tình mua nhà. Tôi muốn nhắc nhở các bạn trẻ rằng, việc có ý định mua nhà là tốt, nhưng không nên liều lĩnh mua nhà khi chưa có kế hoạch cụ thể.