Tổng cầu (AD) là tổng số hàng hóa và dịch vụ được sản xuất trong nước và có thể được mua bởi các tác nhân kinh tế ở mọi mức giá.

Hình minh họa. Nguồn: Fotolia.

Tổng cầu (Aggregate Demand)

Định nghĩa.

Aggregate Demand, còn được gọi là AD, là thuật ngữ tiếng Anh dùng để chỉ tổng cầu. Tổng cầu là tổng số hàng hóa và dịch vụ được sản xuất trong một quốc gia mà các tác nhân kinh tế sẵn sàng và có khả năng mua ở mọi mức giá.

Các yếu tố cấu thành tổng cầu

Tổng cầu bao gồm các thành phần cấu tạo sau đây.

Tiêu dùng (C) là một hoạt động quan trọng trong nền kinh tế.

Tiêu dùng chủ yếu phụ thuộc vào thu nhập khả dụng (Yd), tức là số tiền cá nhân có sau khi trừ đi thuế (Yd = Y – T).

Ngoài ra, còn có những yếu tố khác ảnh hưởng đến việc tiêu dùng như: xu hướng lâu dài của thu nhập, tài sản gia đình và mức giá phổ biến.

(2) Đầu tư cá nhân (I).

Các khoản tiền tư nhân được sử dụng để mua nhà xưởng, trang thiết bị và tích lũy hàng hóa tồn kho trong hoạt động đầu tư.

Các yếu tố quan trọng xác định quyết định đầu tư bao gồm mức độ sản xuất, chi phí vốn (phụ thuộc vào chính sách thuế, lãi suất và các điều kiện tài chính khác) và kỳ vọng về tương lai.

(3) Kinh phí của Chính quyền (G).

Các khoản chi tiêu của Chính phủ được sử dụng để mua sắm hàng hóa và dịch vụ. Điều này khác với tiêu dùng và đầu tư, và tổng cầu được xác định trực tiếp bởi các quyết định chi tiêu của chính phủ.

(4) Thương mại quốc tế.

Đó là sự khác biệt giữa tổng giá trị xuất khẩu và nhập khẩu. Trong đó:.

Hoạt động nhập khẩu được xác định bởi thu nhập trong nước, tỷ lệ giá cả trong nước so với giá cả quốc tế và tỷ giá hối đoái.

Quyết định về xuất khẩu phụ thuộc vào thu nhập quốc gia, sản lượng ngoại quốc, giá cả và tỉ giá hối đoái.

Như vậy, xuất khẩu ròng phụ thuộc vào thu nhập trong nước, ngoài nước, giá tương đối và tỉ giá hối đoái.

Các mô hình kinh tế toàn cầu

A. Mô hình tổng cầu trong nền kinh tế đơn giản.

Nền kinh tế giản đơn là hệ thống kinh tế chỉ gồm hai phần chính là hộ gia đình và doanh nghiệp.

Tổng cầu trong nền kinh tế đơn giản là tổng số hàng hóa và dịch vụ mà các hộ gia đình và các doanh nghiệp dự định tiêu dùng, phù hợp với thu nhập của họ.

AD = T + G.

Trong đó:.

C là cầu về mặt hàng và dịch vụ tiêu dùng của các hộ gia đình.

I là cầu về hàng hóa và dịch vụ đầu tư của công ty kinh doanh.

Nghiên cứu về hàm tổng cầu trong nền kinh tế giản đơn tập trung vào hai hàm chính là hàm tiêu dùng (C) và hàm đầu tư (I).

Thay hàm C và I vào công thức trên, chúng ta có.

AD1 = Tổng C̅ + Ī + MPC nhân Y + MPI nhân Y.

AD1 = C̅ + Ī + (MPC + MPI) nhân Y.

Tổng cầu bao gồm hai thành phần: một thành phần không phụ thuộc vào thu nhập (C̅, Ī) và một thành phần phụ thuộc vào thu nhập (MPC x Y và MPI x Y).

Chú ý: Trong nền kinh tế đơn giản Y = Yd, do đó hàm C được biểu diễn theo Y.

Kết luận: Hàm tổng cầu AD1, hay còn được gọi là hàm tổng cầu theo sản lượng, cho biết mức tổng cầu hoặc tổng chi tiêu phụ thuộc vào sản lượng như thế nào.

Trong hàm tổng cầu AD1, ta có thể thấy rằng MPC lớn hơn 0 và MPI lớn hơn hoặc bằng 0, do đó tổng của MPC và MPI cũng lớn hơn 0. Điều này cho thấy rằng hàm tổng cầu có mối quan hệ đồng biến với sản lượng.

Khi sản xuất tăng, thu nhập sẽ tăng, dẫn đến tăng tiêu dùng. Sự tăng sản xuất có thể tạo ra sự tăng đầu tư. Do đó, tăng sản xuất sẽ làm tăng tổng chi tiêu, tức là tăng tổng cầu.

B. Mô hình tổng cầu trong nền kinh tế bị đóng lại.

Nền kinh tế đóng góp là một hệ thống kinh tế trong đó ba nhóm tác nhân tham gia vào hoạt động kinh tế bao gồm hộ gia đình, doanh nghiệp và Chính phủ.

Chính phủ tham gia vào nền kinh tế bằng hai hoạt động: tiêu dùng và thuế.

AD = T + G. + G

Trong nền kinh tế, hàm tổng cầu bao gồm hàm tiêu dùng (C), hàm đầu tư (I), hàm chi tiêu mua hàng hóa và dịch vụ (G) và tác động của thuế đến hàm tiêu dùng.

Ta có:.

C. Mô hình tổng cầu trong nền kinh tế mở.

Khi kết hợp tổng cầu của nền kinh tế đóng với hoạt động ngoại thương, ta có thể xác định được tổng cầu trong nền kinh tế mở.