Chính sách đối ngoại của một quốc gia là tập hợp các chiến lược mà quốc gia đó sử dụng trong quá trình tương tác với các quốc gia khác và các tổ chức quốc tế, trong các lĩnh vực kinh tế, chính trị, quân sự, văn hóa – xã hội, nhằm đạt được các mục tiêu khác nhau phù hợp với lợi ích của quốc gia đó. Chính sách đối ngoại được xem như là cánh tay nối dài của chính sách đối nội, góp phần bảo vệ an ninh quốc gia, đạt được sự thịnh vượng kinh tế, bảo vệ và tối đa hóa lợi ích quốc gia nói chung, thông qua hợp tác, cạnh tranh, xung đột hoặc thậm chí chiến tranh. Vai trò của chính sách đối ngoại ngày càng quan trọng, đặc biệt trong thời đại toàn cầu hóa hiện nay, khi không có quốc gia nào tồn tại biệt lập và sự giao lưu, hợp tác ngày càng được chú trọng.

Bộ máy chính phủ cao nhất của một quốc gia thường định đoạt chính sách đối ngoại của quốc gia đó. Mỗi quốc gia và mỗi hệ thống chính trị lại có cách tổ chức bộ máy quyết định chính sách đối ngoại riêng.

Nhìn tổng quát, các yếu tố quan trọng xác định chính sách ngoại giao của một quốc gia bao gồm:.

Chính sách đối ngoại của các nước lớn trên thế giới, cũng như của các cường quốc trong khu vực, luôn thu hút sự quan tâm và nghiên cứu đặc biệt từ các quốc gia khác trong khu vực và trên toàn thế giới. Chính sách này không chỉ ảnh hưởng đến lợi ích của từng quốc gia mà còn có khả năng tác động đáng kể đến tình hình hòa bình, ổn định và phát triển của cả khu vực hoặc thậm chí toàn thế giới. Một ví dụ điển hình là chính sách đối ngoại của Mỹ, mà luôn có tác động đến tình hình chính trị toàn cầu. Việc Mỹ tiến hành chiến tranh chống khủng bố ở Iraq và Afghanistan không chỉ là chính sách của hai quốc gia này mà còn ảnh hưởng đến an ninh, chính trị và ngoại giao toàn cầu.

Trong thời đại toàn cầu hóa ngày nay, các vấn đề nội bộ đã lan tỏa ra ngoài biên giới quốc gia và ảnh hưởng đến hoạt động đối ngoại và quan hệ ngoại giao của một quốc gia. Chẳng hạn, các chính sách về kinh tế, đầu tư và nhập cư đều có tác động đến quan hệ với các quốc gia khác. Đồng thời, việc xây dựng chính sách đối ngoại ngày nay cũng phải đối mặt với sự tác động ngày càng lớn từ các yếu tố chính trị nội bộ như dư luận công chúng, hoạt động của các nhóm lợi ích và sự ảnh hưởng của truyền thông.

Từ khi áp dụng chính sách Đổi mới từ cuối những năm 1980, Việt Nam đã thực hiện chính sách đối ngoại độc lập, tự chủ, rộng mở, đa dạng hóa và đa phương hoá quan hệ quốc tế, đồng thời chủ động hội nhập quốc tế. Chính sách đối ngoại của Việt Nam nhằm thực hiện phương châm “Việt Nam sẵn sàng trở thành bạn và đối tác đáng tin cậy của tất cả các quốc gia trong cộng đồng quốc tế, cùng nhau phấn đấu vì hòa bình, độc lập và phát triển”.

Việt Nam đã quyết định mở rộng quan hệ hợp tác đa mặt, song phương và đa phương với nhiều quốc gia và vùng lãnh thổ. Trong đó, ưu tiên của Việt Nam là phát triển quan hệ với các nước láng giềng, khu vực, các quốc gia và trung tâm chính trị, kinh tế quốc tế lớn, tổ chức quốc tế và khu vực, tuân thủ các nguyên tắc cơ bản của luật pháp quốc tế và Hiến chương Liên Hiệp Quốc.

Chính sách đối ngoại của Việt Nam đã đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì một môi trường hòa bình ổn định tại khu vực, tạo điều kiện thuận lợi cho quá trình đổi mới và phát triển kinh tế trong nước. Đồng thời, chính sách này đã đóng góp không ngừng vào việc nâng cao vị thế của Việt Nam trên trường quốc tế trong những thập kỷ gần đây.