Bên cạnh sự chống đối từ các thế lực thù địch, việc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam XHCN đang đặt ra nhiều vấn đề mới cần được giải quyết cả về lý thuyết và thực tế. Những tác động từ tình hình thế giới và khu vực, cùng với cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư và những khía cạnh tiêu cực của kinh tế thị trường và quá trình hội nhập quốc tế, đã dẫn đến những hạn chế trong công tác đấu tranh chống lại thông tin xấu, quan điểm sai lệch và thù địch. Đôi khi, công tác này còn bị động và thiếu hiệu quả, thiếu sự sắc bén và chiến đấu cao cấp. Công tác nắm bắt ý kiến công chúng trước những sự kiện và tình huống bất ngờ cũng chưa đạt được đúng thời điểm. Tất cả những vấn đề này đã dẫn đến sự xuất hiện của các quan điểm và nhận thức khác nhau về con đường phát triển CNXH ở nước ta, thậm chí có những quan điểm sai trái và lệch lạc so với mục tiêu và lý tưởng của Đảng và dân tộc.

Đại hội XIII của Đảng đã rõ ràng chỉ ra rằng một số cán bộ và đảng viên đã mất đi lòng yêu nước, suy giảm ý chí, sợ khó khăn và gian khổ, suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức và lối sống. Các nguy cơ mà Đảng ta đã đề cập vẫn còn tồn tại và trở nên nghiêm trọng hơn. Chúng bao gồm sự không quan tâm đúng mức để đảm bảo phát triển theo hướng xã hội chủ nghĩa, tham nhũng, lãng phí, sự lạm dụng quyền lực và suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức và lối sống. Tình trạng này còn diễn ra không chỉ trong nội bộ mà còn trong xã hội với những mâu thuẫn phức tạp. Các thế lực thù địch tiếp tục gia tăng nỗ lực phá hoại Đảng, Nhà nước và đất nước của chúng ta.

Trong tình thế hiện nay, nhiệm vụ đấu tranh tư tưởng và lý luận không chỉ là điều cần thiết mà còn trở thành mặt trận hàng đầu của công tác tư tưởng và lý luận, có liên quan trực tiếp đến mục tiêu, lý tưởng, sự ổn định và phát triển bền vững của đất nước. Đảng yêu cầu tiếp tục đổi mới mạnh mẽ nội dung và phương thức công tác tư tưởng theo hướng chủ động, thiết thực, kịp thời và hiệu quả; nâng cao tính chiến đấu, tính giáo dục và tính thuyết phục trong tuyên truyền, học tập chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, quan điểm, đường lối của Đảng, chính sách và pháp luật của Nhà nước. Đồng thời, cần đẩy mạnh tổng kết thực tiễn, nghiên cứu lý luận và hoàn thiện hệ thống lý luận về đường lối đổi mới, về chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam.

Trên mặt trận tư tưởng, lý luận phải quyết liệt đấu tranh chống lại quan điểm, tư tưởng sai trái của các thế lực thù địch và các phần tử cơ hội chính trị, khắc phục những nhận thức lệch lạc. Đồng thời, cần tích cực bảo vệ và phát triển chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, quan điểm và đường lối của Đảng Cộng sản Việt Nam, bảo vệ và phát triển những giá trị tốt đẹp trong truyền thống văn hóa dân tộc, và chủ động định hướng giá trị đúng đắn đối với sự phát triển của con người và xã hội Việt Nam.

Cần tận dụng sự liên kết mạnh mẽ giữa “xây” và “chống”, tập trung vào việc “xây” làm nền tảng cơ bản, và “chống” phải được thực hiện mạnh mẽ và hiệu quả. Phải kết hợp cả nhiệm vụ ngắn hạn và nhiệm vụ dài hạn, nâng cao khả năng tự vệ và chống lại âm mưu, thủ đoạn và hoạt động của các thế lực thù địch, đối tượng phản động và các cơ hội chính trị. Cần quyết liệt khắc phục mọi biểu hiện thụ động, bị động hoặc chỉ hô hào chung chung mà không có cuộc đấu tranh thực tế.

Đáng lẽ ra, công việc tư tưởng luôn cần được chú trọng, thực hiện thường xuyên. Bỏ qua công việc tư tưởng sẽ gây hậu quả, thậm chí là một hậu quả đáng trả giá.

Công tác tư tưởng cần tạo ra sự nhận thức chính xác và thống nhất về vai trò và vị trí của nhiệm vụ đấu tranh trên mặt trận tư tưởng và lý luận. Trên cơ sở đó, cần nhìn rõ trách nhiệm của từng địa phương, cơ quan và đơn vị trong cuộc đấu tranh trên mặt trận này. Để làm điều này, các tổ chức và lực lượng cần hiểu rõ nội dung và yêu cầu cốt lõi của cuộc đấu tranh trên mặt trận tư tưởng và lý luận hiện nay. Mục tiêu của cuộc đấu tranh này là bảo vệ và phát triển nền tảng tư tưởng của Đảng, từ đó củng cố vững chắc vị trí tư tưởng của Đảng trong xã hội và tăng cường khả năng chống lại mọi âm mưu và thủ đoạn của các thế lực thù địch. Đồng thời, cần đấu tranh, ngăn chặn và đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức và lối sống, cũng như những biểu hiện “tự diễn biến” và “tự chuyển hóa” trong nội bộ.

Đầu tiên, cấp ủy và tổ chức đảng cần tập trung vào việc nâng cao năng lực lãnh đạo để thực hiện công tác tư tưởng và lý luận. Đồng thời, cần cải thiện tính chiến đấu và sức thuyết phục trong cuộc đấu tranh tư tưởng và lý luận. Tùy thuộc vào từng loại hình tổ chức đảng, chúng ta phải xác định chức năng và nhiệm vụ cụ thể trong cuộc đấu tranh tư tưởng và lý luận; đồng thời, liên tục quan tâm và nâng cao chất lượng và hiệu quả của công tác tư tưởng. Điều này giúp cán bộ và đảng viên trở nên mạnh mẽ về mặt chính trị, kiên định trong mục tiêu độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội, tin tưởng tuyệt đối vào đường lối và quan điểm của Đảng, và phát huy bản chất cách mạng và truyền thống vẻ vang của dân tộc.

Hoạt động tư tưởng và lý luận đóng vai trò quan trọng hàng đầu trong lãnh đạo và xây dựng Đảng; đảm bảo Đảng có nền tảng tư tưởng vững chắc, có chủ trương, đường lối, cương lĩnh chính trị, chiến lược phát triển kinh tế – xã hội dựa trên cơ sở khoa học, phù hợp với quy luật vận động của xã hội và lòng người.

Sự lãnh đạo của cấp ủy và tổ chức đảng trong cuộc chiến tư tưởng và lý luận phải tập trung vào xây dựng và tổ chức thực hiện các chỉ thị, nghị quyết và chương trình hành động của lãnh đạo. Để đảm bảo thành công toàn diện, đồng bộ và thống nhất, chúng ta cần nắm vững các chỉ thị, nghị quyết của Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị và Ban Bí thư để bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng và chống lại các quan điểm sai trái và thù địch. Cụ thể, chúng ta phải xây dựng và tổ chức thực hiện nghiêm túc các quy chế và quy định liên quan đến trách nhiệm trực tiếp của cấp ủy và cán bộ trong công việc tư tưởng, tham gia nghiên cứu lý luận và rút kinh nghiệm từ thực tiễn. Chúng ta cũng cần bổ sung và hoàn thiện các chế độ công tác tư tưởng và quy chế dân chủ ở cơ sở, cũng như quy chế phối hợp giữa các cơ quan chức năng trong công tác tư tưởng và lý luận.

Cấp ủy và cán bộ chủ trì cơ quan tuyên giáo các cấp phải đề ra chủ trương, biện pháp lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức thực hiện phù hợp với đặc điểm, nhiệm vụ của địa phương, cơ quan, đơn vị trong từng giai đoạn; khai thác tính chủ động, tích cực, sáng tạo của mọi cán bộ, đảng viên, mọi cấp, mọi ngành; liên tục đổi mới hình thức, phương pháp hoạt động, tạo ra nhiều cách làm hay, hiệu quả; đồng thời, tăng cường công tác kiểm tra, tổng kết, rút kinh nghiệm, khắc phục kịp thời những khâu yếu, mặt yếu trong lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức thực hiện cuộc đấu tranh trên mặt trận tư tưởng, lý luận. Các đồng chí cấp ủy phải nắm vững nguyên tắc tư tưởng, lý luận của Đảng, thường xuyên chỉ đạo và trực tiếp tiến hành công tác tư tưởng, lý luận ở địa phương, cơ quan, đơn vị, đặc biệt là trong những thời điểm quan trọng của cách mạng, khi xử lý các tình huống nhạy cảm và phức tạp trong đấu tranh tư tưởng, lý luận. Cơ quan tuyên giáo phải sử dụng vai trò là cơ quan tham mưu, đồng thời tổ chức trực tiếp các hoạt động đấu tranh trên lĩnh vực tư tưởng, lý luận.

Hôm nay, chúng ta cần tăng cường và nâng cao tính hiệu quả của các Ban chỉ đạo 35. Chúng ta cũng cần tiếp tục quán triệt sâu sắc Nghị quyết số 35 của Bộ Chính trị, Kế hoạch số 14 của Ban Bí thư và Hướng dẫn số 105 của Ban Tuyên giáo Trung ương về công tác lý luận chính trị. Các Ban chỉ đạo 35 ở mọi cấp cần được củng cố, kiện toàn về tổ chức và nâng cao trách nhiệm của các thành viên. Chúng ta cũng cần tăng cường công tác kiểm tra của Ban chỉ đạo và cấp ủy cấp trên, cấp ủy cấp dưới về tổ chức thực hiện nhiệm vụ đấu tranh trên lĩnh vực tư tưởng, lý luận.

Ban chỉ đạo 35 của Trung ương cần thường xuyên chỉ đạo, tạo sự thống nhất giữa các bộ, ban, ngành và lực lượng tham gia đấu tranh chống lại các quan điểm sai trái, thù địch trên mặt trận tư tưởng, lý luận; định hướng kịp thời trước những vấn đề nảy sinh có tác động đến dư luận, tâm trạng xã hội…

Cần tập trung vào việc xây dựng và củng cố vai trò của lực lượng nòng cốt, đặc biệt là đội ngũ cán bộ nghiên cứu và giảng dạy về lý luận chính trị, khoa học xã hội và nhân văn. Ngoài ra, cần quan tâm đến hoạt động của cán bộ trong lĩnh vực báo chí, xuất bản, văn hóa và nghệ thuật. Đồng thời, cần nghiên cứu và xây dựng cơ chế hoạt động phù hợp.

Đội ngũ cán bộ nghiên cứu, giảng dạy khoa học xã hội và nhân văn, phóng viên, biên tập viên cần luôn quan tâm và nâng cao bản lĩnh chính trị, trình độ lý luận chính trị và chuyên môn nghiệp vụ. Họ cần được động viên, khích lệ để tự giác và chủ động phát huy khả năng và sở trường. Đồng thời, cần tăng cường lực lượng thường trực tham gia đấu tranh trên Internet và các trang mạng xã hội. Để thực hiện điều này, lực lượng này cần được tổ chức có hệ thống, trang bị đầy đủ phương tiện và có kỹ thuật tác nghiệp cao.

Các cấp cấp ủy và chính quyền cần ban hành các quy định, quy chế để phối hợp giữa các bộ, ban, ngành của Đảng, Nhà nước có liên quan. Các lực lượng làm công tác tư tưởng, lý luận, các cơ quan báo chí, phát thanh, truyền hình, văn hoá, văn nghệ, xuất bản, đối ngoại, an ninh… Cần tham gia vào việc nghiên cứu âm mưu, thủ đoạn phá hoại về tư tưởng, lý luận của các thế lực thù địch. Cần trao đổi thông tin, dự báo đánh giá tình hình, đào tạo bồi dưỡng cán bộ và tổ chức phối hợp đấu tranh cả ở cấp Trung ương và địa phương.

Cần cụ thể hóa việc phối hợp đấu tranh trên mặt trận tư tưởng, lý luận thành các quy chế, chương trình, kế hoạch phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan làm công tác tư tưởng, lý luận với tổ chức đảng, chính quyền, đoàn thể chính trị – xã hội từ Trung ương đến cơ sở.

Ngày thứ tư, chúng ta cần đặc biệt quan tâm đến việc giáo dục, động viên và phát huy vai trò, trách nhiệm của tất cả cán bộ và đảng viên để tạo ra một lực lượng mạnh mẽ và rộng khắp. Chúng ta cần thực hiện tốt quan điểm: “Bảo vệ vững chắc nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh hiệu quả chống lại các quan điểm sai lầm và thù địch là một nội dung quan trọng và sống còn của công tác xây dựng và chỉnh đốn Đảng; đây cũng là nhiệm vụ hàng đầu của toàn Đảng, toàn dân và toàn quân” (7).

Thực tế luôn diễn biến, phát triển, và điều này dẫn đến sự phát triển của lý thuyết với những nội dung mới. Đồng thời, các thế lực thù địch luôn tìm cách áp dụng những chiêu thức, luận điệu và phương thức chống phá mới. Vì vậy, mỗi cán bộ và đảng viên cần được giáo dục và cập nhật kiến thức thường xuyên. Các cấp uỷ, tổ chức đảng, cán bộ, đảng viên và các tổ chức xã hội cần quan tâm đến định hướng dư luận, tạo sự đồng thuận và thống nhất cao trong toàn xã hội, đồng thời đóng góp vào việc vạch trần các quan điểm sai trái và thù địch. Điều này không chỉ là việc thực hiện tận tâm và cụ thể hóa quan điểm để phát huy sức mạnh tổng hợp trong cuộc chiến chính trị – tư tưởng, mà còn là một yêu cầu cơ bản của nhiệm vụ đấu tranh trên mặt trận tư tưởng và lý luận theo tinh thần Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng.

Đảng Cộng sản Việt Nam đã xuất bản Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII. Sách này được xuất bản bởi Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật vào năm 2021, với tập 1 và trang số 81, 82, 96-97, 162, 163-164.

Nghị quyết số 35-NQ/TW, ngày 22/10/2018 của Bộ Chính trị về “Tăng cường bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bán các quan điểm sai trái, thù địch trong tình hình mới” đã được ban hành.