Tại Hội nghị COP26 diễn ra vào tháng 11/2021, lãnh đạo của hơn 100 quốc gia đã đồng lòng trong cuộc chiến chống biến đổi khí hậu và đạt được một số thỏa thuận quan trọng. Các mục tiêu như giảm phát thải khí methane, trung hòa carbon và đạt mức phát thải ròng bằng 0 đã được đề ra. Trong sự kiện này, Thủ tướng Phạm Minh Chính, Trưởng đoàn Đại biểu cấp cao của Việt Nam, đã cam kết rằng Việt Nam sẽ xây dựng và triển khai các biện pháp giảm phát thải mạnh mẽ hơn, kết hợp với sự hỗ trợ của cộng đồng quốc tế về tài chính và chuyển giao công nghệ, nhằm đạt mục tiêu phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050.

Khái niệm Net zero, carbon neutral hay trung hòa carbon là gì?

Trạng thái trung hòa carbon, hay còn gọi là carbon neutral, đề cập đến việc một tổ chức, hoạt động hoặc sản phẩm không gây tăng lượng khí carbon dioxide (CO2) thải ra khí quyển. Mục tiêu net zero, tức là không có phát thải ròng (net zero emission), là mục tiêu giảm lượng khí thải gây hiệu ứng nhà kính xuống gần bằng 0 nhất có thể, trong đó lượng khí thải còn lại sẽ được hấp thụ từ khí quyển bởi rừng và đại dương. Mục tiêu này nhằm ngăn chặn những tác động tồi tệ nhất của biến đổi khí hậu và bảo vệ hành tinh chúng ta đang sống. Theo tính toán, để giới hạn sự tăng nhiệt độ toàn cầu ở mức chỉ tăng 1,5°C so với thời kỳ tiền công nghiệp, thế giới cần giảm 45% lượng khí thải vào năm 2030 và đạt trạng thái net zero vào năm 2050.

Lượng khí thải CO2 toàn cầu theo ngành trong một kịch bản Net Zero vào năm 2050, nguồn IEA

Theo Nghị định thư Kyoto, khí thải gây hiệu ứng nhà kính chủ yếu bao gồm CO2, CH4, N2O, HFCs, PFCs, SF6. Để tính toán lượng khí thải hiệu ứng nhà kính, ta quy đổi chúng sang lượng khí thải carbon và thu thập số liệu trên toàn quốc. Theo Báo cáo Đóng góp do quốc gia tự quyết định (NDC) cập nhật năm 2022, Việt Nam đã tăng mức cam kết giảm phát thải khí nhà kính tự nguyện lên 15,8% đến năm 2030 so với kịch bản phát triển thông thường BAU, tương ứng với 146,3 triệu tấn CO2 (NDC 2020 là 9%); nếu có sự hỗ trợ quốc tế, mức giảm phát thải sẽ tăng lên 43,5%, tương đương 403,7 triệu tấn CO2 (NDC 2020 là 27%).

Xung quanh mục tiêu giảm lượng khí thải và phát thải carbon, cũng có một số thuật ngữ khác được sử dụng như Carbon neutral hoặc trung hòa carbon, Climate neutral – tạm dịch là trung hòa khí hậu, và Carbon market được hiểu là thị trường carbon….

Khái niệm Climate neutral hay trung hòa khí hậu là gì?

Trạng thái climate neutral, còn được gọi là trung hòa khí hậu, đề cập đến việc một tổ chức, hoạt động hoặc sản phẩm không gây tăng lượng khí nhà kính (GHG) tổng hợp thải ra khí quyển. Khí nhà kính không chỉ bao gồm CO2 mà còn bao gồm các khí khác như methane (CH4), nitơ oxit (N2O) và hydrofluorocarbon (HFC). Để đạt được trạng thái climate neutral, cần giảm phát thải GHG và đền bù GHG bằng cách trồng cây hoặc mua các chứng chỉ carbon.

Khái niệm Carbon market hay thị trường carbon là gì?

Thị trường carbon, còn được gọi là carbon market, là nơi mà các tổ chức, quốc gia hoặc cá nhân có thể mua bán các chứng chỉ carbon. Mỗi chứng chỉ carbon tượng trưng cho việc giảm lượng khí thải CO2 hoặc hấp thụ CO2 bằng các dự án cụ thể. Thị trường carbon được thành lập nhằm khuyến khích giảm phát thải CO2 và tạo nguồn thu cho các dự án bảo vệ môi trường.

Chu kỳ cacbon hay chu trình cacbon là gì?

Chu trình cacbon, còn được gọi là carbon cycle, là quá trình di chuyển và biến đổi của cacbon giữa các thành phần của hệ sinh thái như không khí, đất, nước và sinh vật sống. Nó bao gồm hai phần chính là chu trình ngắn hạn và chu trình dài hạn. Chu trình ngắn hạn xảy ra trong vòng vài năm đến vài thế kỷ và bao gồm quá trình trao đổi cacbon giữa không khí, đại dương và sinh vật sống. Chu trình dài hạn xảy ra trong vòng hàng triệu năm và bao gồm quá trình trao đổi cacbon giữa không khí, đại dương, đất và các tầng địa chất.

Mô hình Carbon Cycle hay chu trình cacbon

Khái niệm Carbon footprint hoặc dấu chân carbon là gì?

Dấu chân carbon (carbon footprint) là tổng lượng khí nhà kính phát sinh từ hoạt động của con người. Nó bao gồm chủ yếu khí carbon dioxide (CO2), loại khí được thải ra nhiều nhất, cùng với khí metan (CH4), nitơ oxit (NO2) và flo (F). Những khí nhà kính này có tác động tiêu cực đến sức khỏe con người và gây nóng lên khí quyển, gây hiện tượng nóng toàn cầu. Phát thải khí nhà kính trực tiếp xảy ra khi chúng ta lái xe, sử dụng thiết bị điện. Phát thải gián tiếp xảy ra khi sử dụng bất kỳ sản phẩm nào mà yêu cầu sử dụng năng lượng để sản xuất, ví dụ như quần áo, thức ăn… Mức độ dấu chân carbon càng lớn, tác động tiêu cực lên môi trường càng lớn.

Carbon footprint hay dấu chân carbon

Dấu chân carbon của một sản phẩm được tính từ lượng khí nhà kính phát thải từ nguyên liệu thô, quá trình sản xuất, vận chuyển, tiêu dùng và vứt bỏ. Đối với một doanh nghiệp, dấu chân carbon là việc kiểm kê và xác định lượng phát thải khí nhà kính từ các nguồn chính, bao gồm phát thải trực tiếp từ hoạt động, sử dụng điện và nhiệt từ nguồn khác, cũng như các phát thải không thuộc sở hữu hoặc kiểm soát trực tiếp của doanh nghiệp.

Khái niệm Carbon offset là gì?

Carbon offset, còn được gọi là bù đắp carbon, là một biện pháp nhằm giảm thiểu khí thải và đạt được mục tiêu giảm dấu chân carbon. Nó được thực hiện bằng cách tài trợ cho các dự án môi trường nhằm làm giảm khí nhà kính và đạt được sự cân bằng về lượng khí thải carbon. Một đơn vị tín dụng bù đắp carbon được coi là tương đương với một tấn CO2 hoặc một tấn khí nhà kính khác được loại bỏ khỏi không khí. Có thể mua các đơn vị tín dụng bù đắp carbon từ các công ty và chương trình trồng cây, tài trợ cho các dự án thu giữ và lưu trữ CO2, hoặc thậm chí từ những người nông dân đang cố gắng hạn chế hoặc thu hồi lượng khí thải methane từ hoạt động chăn nuôi.

Sự khác biệt giữa carbon credit (tín chỉ carbon) và carbon offset là gì? Mặc dù hai thuật ngữ này có sự tương đồng trong việc giảm khí nhà kính nói chung, tuy nhiên carbon offset nhằm loại bỏ khí nhà kính khỏi khí quyển, trong khi đó carbon credit nhằm giảm lượng khí nhà kính thải ra khí quyển. Để hiểu rõ hơn về khái niệm carbon credit và thị trường carbon trên toàn cầu, vui lòng xem chi tiết tại bài viết: https://vuphong.Vn/thi-truong-tin-chi-carbon/.

Giải pháp giảm khí thải

Trong quá trình phát triển bền vững, các doanh nghiệp thường cố gắng giảm dấu chân carbon bằng cách giảm thiểu lượng khí thải thông qua việc tăng cường hiệu quả sử dụng năng lượng, chuyển đổi sang sử dụng các nguồn năng lượng sạch và tái tạo, sử dụng các vật liệu thân thiện với môi trường, tránh sử dụng các sản phẩm một lần và tăng cường tái sử dụng và tái chế.