1. Quyền quyết định là gì?

Quyền quyết định về tài sản, theo quy định của pháp luật, được đề cập cụ thể trong Bộ luật dân sự năm 2015. Theo đó, quyền quyết định theo Điều 192 Bộ luật dân sự năm 2015 có nội dung sau: Quyền quyết định là quyền chuyển nhượng quyền sở hữu tài sản, từ bỏ quyền sở hữu, sử dụng hoặc tiêu hủy tài sản.

2. Quy định pháp luật về quyền sở hữu tài sản

Cá nhân có quyền quyết định tài sản theo quy định của pháp luật, nhưng phải đáp ứng các điều kiện về năng lực hành vi và các thủ tục theo quy định.

Đối với khả năng thực hiện hành vi: Người có khả năng thực hiện hành vi dân sự sẽ được ủy quyền quyết định về tài sản theo quy định của pháp luật.

Khi có quy định về trình tự, thủ tục định đoạt tài sản trong pháp luật, ta phải tuân thủ đúng trình tự, thủ tục đó.

Theo đó, các cá nhân hoặc tổ chức có quyền tự do quyết định và kiểm soát việc chuyển nhượng quyền sở hữu, từ bỏ quyền sở hữu, tiêu dùng hoặc tiêu hủy tài sản, tuỳ thuộc vào nhu cầu và mong muốn của bản thân. Quyền này có thể được thực hiện từ hai góc độ khác nhau:

Đối với việc quyết định về tài sản từ một góc độ thực tế, các cá nhân hoặc tổ chức có thể sử dụng các phương pháp như tiêu dùng hoặc tiêu hủy tài sản. Tiêu dùng là việc sử dụng tài sản để đáp ứng nhu cầu trong cuộc sống của cá nhân hoặc tổ chức. Trong khi đó, tiêu hủy tài sản là hành động cụ thể của chủ thể làm cho tài sản không còn tồn tại theo nhiều cách khác nhau, dẫn đến việc tài sản biến mất hoàn toàn.

Việc định đoạt tài sản dưới góc độ pháp lý diễn ra vào ngày thứ hai. Định đoạt pháp lý có nghĩa là chủ thể chuyển quyền sở hữu tài sản từ chủ thể này sang chủ thể khác theo quy định, hoặc từ bỏ tài sản để tạo ra chủ thể mới có quyền đối với tài sản đó. Định đoạt pháp lý là cách để chấm dứt quyền sở hữu của chủ thể đối với tài sản. Chủ thể thực hiện quyền này thông qua các giao dịch dân sự cụ thể như thừa kế, tặng quà, bán tài sản,… Theo quy định của pháp luật.

3. Các câu hỏi phổ biến

Bộ luật dân sự năm 2015 quy định rằng, chủ sở hữu và người không phải là chủ sở hữu đều có quyền quyết định về tài sản theo quy định hiện hành.

Thứ nhất: Bộ luật dân sự năm 2015 đã quy định rằng chủ sở hữu có quyền thực hiện nhiều hoạt động liên quan đến tài sản như bán, trao đổi, tặng, cho vay, thừa kế, từ bỏ hoặc thực hiện các hình thức định đoạt khác tuân thủ theo quy định của pháp luật. Do đó, pháp luật đã trao cho chủ sở hữu một quyền lực rất lớn khi quyết định về tài sản.

Thứ hai: Quyền quyết định của người không phải là người sở hữu.

Quyền quyết định về tài sản sẽ bị hạn chế đối với những người không sở hữu và chỉ áp dụng trong một số trường hợp cụ thể.

Quyền quyết định về tài sản chỉ thuộc về chủ sở hữu hoặc được ủy quyền bởi chủ sở hữu hoặc theo quy định của pháp luật.

Theo Điều 198 Bộ luật dân sự năm 2015, người được chủ sở hữu ủy quyền định đoạt tài sản cần thực hiện việc định đoạt sao cho phù hợp với ý chí và lợi ích của chủ sở hữu.

1. Quyền quyết định chỉ bị giới hạn trong trường hợp do luật pháp quy định.

Khi có tài sản thuộc di tích lịch sử – văn hóa được bán, theo quy định của Luật di sản văn hóa, Nhà nước có quyền ưu tiên mua.

Trong trường hợp cá nhân hoặc pháp nhân có quyền ưu tiên mua tài sản theo quy định của pháp luật, khi bán tài sản, chủ sở hữu phải đưa ra ưu tiên mua cho những chủ thể đó.

Do đó, dựa trên những quy định trên, nguyên tắc định đoạt về tài sản cho biết rằng chủ thể có quyền tuyệt đối trong việc quyết định về tài sản của mình (như lựa chọn người nhận quyền sở hữu, phương thức định đoạt…) Và quyền này chỉ bị hạn chế trong trường hợp có quy định của pháp luật. Để làm rõ hơn, pháp luật quy định hai trường hợp mà chủ thể phải ưu tiên mua cho những chủ thể này và Nhà nước có quyền ưu tiên mua khi tài sản định đoạt là di tích, lịch sử văn hóa theo quy định của Luật di sản văn hóa.

Chủ sở hữu tài sản có quyền quyết định về tài sản của mình. Tuy nhiên, không phải lúc nào cũng chỉ chủ sở hữu mới có quyền quyết định về tài sản. Quy định tại Điều 195 Bộ luật dân sự 2015 như sau:

Điều 195. Quyền quyết định của cá nhân không phải là chủ sở hữu.

Quyền quyết định về tài sản chỉ thuộc về người chủ sở hữu hoặc được ủy quyền bởi chủ sở hữu hoặc theo quy định của pháp luật.

Khi một người không sở hữu nhưng có thẩm quyền quyết định về tài sản dựa trên căn cứ.

Theo quyền ủy quyền quyết định của chủ sở hữu.

Theo quy định của pháp luật, những người không phải là chủ sở hữu có quyền quyết định về tài sản theo quy định. Do đó, trong các trường hợp tương ứng, cơ quan thi hành án được ủy quyền ký kết hợp đồng thuê bán đấu giá tài sản theo quy định của các cơ quan nhà nước có thẩm quyền để xử lý những tài sản vi phạm luật. Đồng thời, bên giữ tài sản có quyền bán tài sản nếu những tài sản này có nguy cơ hư hỏng hoặc mất giá trị nếu không được xử lý ngay theo quy định.