Thuế là một khoản thu bắt buộc vào ngân sách nhà nước, được quy định bởi pháp luật và áp dụng cho các tổ chức kinh tế và các thành viên trong xã hội. Nộp thuế là nghĩa vụ phải thực hiện của các chủ thể thuộc đối tượng đóng thuế theo quy định. Trong số các loại thuế, thuế thu nhập cá nhân đóng góp một vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy ngân sách nhà nước. Vậy thuế thu nhập cá nhân là gì và vai trò của nó là gì?

1. Định nghĩa thuế thu nhập cá nhân là gì?

Thuế thu nhập cá nhân là số tiền mà người có thu nhập phải trích nộp từ một phần tiền lương hoặc từ các nguồn thu khác vào ngân sách nhà nước sau khi đã được giảm trừ. Đây là khoản thuế không áp dụng đối với những người có thu nhập thấp, nhằm đảm bảo tính công bằng cho tất cả các đối tượng và giúp giảm thiểu khoảng cách chênh lệch giữa các tầng lớp trong xã hội.

Thuế thu nhập cá nhân là loại thuế mà mỗi người phải trả dựa trên thu nhập cá nhân của họ.

Thuế thu nhập cá nhân áp dụng cho hai đối tượng là cá nhân cư trú và cá nhân không cư trú tại Việt Nam có thu nhập chịu thuế. Đối tượng cá nhân cư trú là người có địa chỉ thường trú tại Việt Nam, trong khi đối tượng cá nhân không cư trú là người không có địa chỉ thường trú tại Việt Nam nhưng có thu nhập chịu thuế.

2. Tính chất của thuế thu nhập cá nhân

Thuế thu nhập cá nhân đóng vai trò quan trọng không chỉ trong việc cung cấp nguồn thu cho ngân sách nhà nước mà còn hỗ trợ trong việc thực hiện công bằng xã hội.

2.1. Đối với nền kinh tế xã hội

Tăng doanh thu cho ngân sách quốc gia.

Thuế thu nhập cá nhân là một phần quan trọng trong nguồn thu của ngân sách nhà nước. Với sự phát triển của nền kinh tế, mức thuế thu nhập cá nhân cũng tăng nhanh chóng, tương ứng với thu nhập trung bình mỗi người.

Thuế thu nhập cá nhân là một nguồn thu quan trọng đối với ngân sách của Nhà nước.

Do thực hiện tự do hóa nền kinh tế thương mại, nguồn thu từ thuế xuất – nhập khẩu bị ảnh hưởng. Vì vậy, thuế thu nhập cá nhân ngày càng quan trọng với ngân sách nhà nước.

Đóng góp vào việc thực hiện sự công bằng trong xã hội.

Ở Việt Nam, sự chênh lệch giàu nghèo vẫn khá rõ rệt, với phần lớn dân cư có thu nhập thấp. Thông thường, thuế thu nhập cá nhân chỉ áp dụng cho những người có thu nhập trung bình trở lên, cao hơn mức thu nhập chịu thuế tối thiểu, không áp dụng cho những cá nhân có thu nhập thấp, chỉ đủ để sống và nuôi gia đình.

Vì vậy, mặc dù thuế thu nhập cá nhân chưa đóng góp một số lớn vào ngân sách Nhà nước, nó vẫn đóng vai trò quan trọng trong việc thực hiện chính sách xã hội công bằng.

Điều chỉnh toàn diện nền kinh tế.

Thuế thu nhập cá nhân có vai trò quan trọng trong việc điều chỉnh hoạt động kinh tế, khuyến khích tiết kiệm và đầu tư theo hướng tăng cường hiệu quả xã hội. Bằng cách giảm thu nhập của những người có thu nhập cao và chia sẻ lại cho những người có thu nhập thấp hơn, thuế thu nhập cá nhân đóng góp quan trọng vào việc nâng cao các chế độ phúc lợi xã hội.

Phát hiện thu nhập không hợp pháp.

Trên thực tế, nhiều cá nhân thu được khoản thu nhập từ các nguồn không hợp pháp như nhận hối lộ, tham ô, kinh doanh hàng quốc cấm, trốn thuế, lừa đảo và chiếm đoạt tài sản. Thuế thu nhập cá nhân đóng vai trò quan trọng trong việc phát hiện các hành vi vi phạm này.

≫> Có thể bạn quan tâm: Hóa đơn điện tử, Báo giá hóa đơn điện tử.

Thuế thu nhập cá nhân đóng vai trò điều chỉnh tổng thể của nền kinh tế.

2.2. Đối với hệ thống thuế

Giải quyết nhược điểm của các loại thuế khác.

Thuế thu nhập cá nhân có vai trò quan trọng trong việc khắc phục nhược điểm của thuế giá trị gia tăng và thuế tiêu dùng. Đặc biệt, các loại thuế này ảnh hưởng rõ rệt đến người nghèo hơn, vì khi tiêu thụ cùng lượng hàng hóa, mọi người đều phải chịu mức thuế tương đồng nhau. Phương pháp tính thuế thu nhập cá nhân theo mức lũy tiến từng phần đóng góp vào việc đảm bảo tính công bằng của hệ thống thuế.

Giảm thiểu sự giảm thu thuế thu nhập của các doanh nghiệp.

Trong môi trường doanh nghiệp, có hai loại thuế phổ biến là thuế thu nhập cá nhân và thuế thu nhập doanh nghiệp, hai loại thuế này có mối quan hệ chặt chẽ với nhau. Trong trường hợp doanh nghiệp khai báo số tiền chi phí cao hơn thực tế để trốn thuế, các cá nhân được khai báo tăng thêm sẽ phải đóng thêm thuế thu nhập cá nhân phát sinh từ số tiền đó. Điều này giúp giải quyết vấn đề thiếu thuế hiệu quả và góp phần cải thiện tình hình thuế.

3. Phương pháp tính thuế thu nhập cá nhân

Thuế thu nhập cá nhân là một loại thuế được tính hàng tháng và có thể được kê khai hàng tháng hoặc hàng quý, nhưng sẽ được quyết toán hàng năm. Có ba phương pháp tính thuế thu nhập cá nhân dành cho ba nhóm đối tượng khác nhau.

Theo Luật Thuế thu nhập cá nhân năm 2007, sửa đổi, bổ sung, thuế thu nhập cá nhân sẽ được tính tại thời điểm trả thu nhập.

Thuế thu nhập cá nhân có vai trò quan trọng trong nền kinh tế – xã hội. Việc đóng thuế là nghĩa vụ của mọi công dân Việt Nam để phát triển kinh tế quốc gia.