Tiền pháp định là loại tiền tệ phổ biến nhất hiện nay, bao gồm Việt Nam đồng, Đô la Mỹ và Nhân dân tệ. Nó đã được sử dụng rộng rãi từ thế kỷ 19 như một đơn vị tiền tệ toàn cầu. Tuy nhiên, tiền pháp định cũng có những ưu và nhược điểm rõ ràng. Chúng ta sẽ tìm hiểu về tiền pháp định, cách hoạt động của nó và những ưu, nhược điểm trong bài viết sau đây.

Khái niệm tiền pháp định là gì?

Tiền pháp định (Fiat) là một loại tiền định danh, được phát hành chính thức bởi Nhà nước. Điều đặc biệt là loại tiền này không có giá trị vật chất, mà giá trị của nó được quy định bởi Chính phủ của từng quốc gia. Đồng thời, giá trị này cũng có thể biến đổi theo thời gian và ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố khác nhau.

Tiền pháp định hiện nay được sử dụng rộng rãi là các loại tiền tệ. Ví dụ, ở Việt Nam là Việt Nam Đồng (VND), ở Mỹ là đồng Đô La Mỹ (USD),… Tiền tệ này là phương tiện thanh toán chính trong thị trường ngày nay. Có hai hình thức chính để phát hành tiền pháp định là tiền giấy và đồng xu, với đồng xu thường được sử dụng nhiều hơn ở các nước phương Tây.

Loại tiền này ban đầu xuất hiện tại Trung Quốc vào khoảng năm 1.000 sau Công nguyên. Sau đó, nó trở thành phổ biến và được sử dụng song song với tiền hàng hóa, là loại tiền được trao đổi bằng hàng hóa như bạc, vàng,…

Tuy nhiên, trong thời điểm hiện tại, tiền điện tử đã trở nên phổ biến và nhiều quốc gia đã sáp nhập hai loại tiền tệ này để phát hành tiền điện tử pháp định. Đây là một dạng tiền được chính phủ phát hành tương tự như tiền pháp định, nhưng chỉ tồn tại dưới dạng điện tử thay vì dưới dạng vật chất. Trung Quốc cũng là một trong những quốc gia tiên phong trong việc phát hành loại tiền này với e-CNY.

Sự phát triển của tiền tệ pháp định qua thời gian

Trung Quốc là quốc gia đầu tiên trên thế giới sử dụng tiền giấy. Loại tiền này được phát hành vào thế kỷ thứ 10 và phổ biến trong các triều đại Nguyên, Đường, Tống và Minh. Trong thời kỳ nhà Đường (618 – 907), nhu cầu sử dụng kim loại quý vượt quá nguồn cung cấp. Do đó, người dân đã bắt đầu sử dụng tiền giấy thay thế cho vàng và bạc.

Trong thời kỳ 1.000 năm trước, do sự khan hiếm tiền xu, mọi người đã phải chuyển từ sử dụng tiền xu sang tiền giấy. Trong thời kỳ nhà Tống (960-1276), khu vực Tứ Xuyên đã chứng kiến một sự phát triển mạnh mẽ trong lĩnh vực kinh doanh, dẫn đến tình trạng thiếu tiền xu. Để giải quyết vấn đề này, các nhà phát hành đã bắt đầu sử dụng tiền giấy để đại diện cho giá trị của tiền xu. Tiền giấy lần đầu tiên trở thành một hình thức tiền tệ hợp pháp trong thời kỳ nhà Nguyên (1276-1367).

Nguyên tắc hoạt động của tiền pháp định là gì?

Sau khi đã hiểu rõ khái niệm tiền pháp định, chúng ta hãy tìm hiểu cách nó hoạt động. Như đã đề cập, tiền pháp định không có giá trị tự nhiên mà được Nhà nước quy định. Chính phủ và Ngân hàng Nhà nước là những đơn vị có trách nhiệm quản lý hệ thống tiền tệ. Họ cũng đưa ra các chính sách cần thiết để đối phó với khủng hoảng tài chính.

Cách hoạt động của tiền pháp định dựa trên niềm tin của con người, được công nhận bởi Chính phủ và người dân. Điều này khác biệt hoàn toàn so với tiền hàng hóa, có giá trị bởi bản thân nó.

Tình hình kinh tế quốc gia quyết định giá trị của đồng tiền Fiat. Nếu có lạm phát, đồng tiền quốc gia sẽ mất giá so với đồng tiền của quốc gia khác. Tuy nhiên, do không có giá trị thực, Chính phủ có thể kiểm soát đồng tiền dễ dàng hơn.

Lợi và hạn chế của tiền pháp định là gì?

Một trong những ưu điểm lớn của tiền pháp định là tính ổn định tương đối và dễ kiểm soát. Điều này cho phép Nhà nước quản lý nền kinh tế và điều chỉnh nguồn cung một cách dễ dàng. Tuy nhiên, không phải lúc nào những nỗ lực này cũng thành công. Theo nhiều chuyên gia, thay vì chịu đựng các cú sốc kinh tế, đôi khi tiền pháp định còn làm tăng tình trạng trầm trọng nếu không kiểm soát cung tiền một cách tốt.

Vì vậy, việc áp dụng phương pháp tiền pháp định có cả lợi và hại.

Lợi ích

Hạn chế

Tổng kết

Dưới đây là sự chia sẻ của DNSE về khái niệm tiền pháp định. Hy vọng rằng qua bài viết này, bạn đã có hiểu biết về khái niệm này cũng như nhận thức về ưu điểm và nhược điểm của loại tiền này. Để có thêm thông tin thú vị về tài chính và chứng khoán, hãy thường xuyên ghé thăm DNSE nhé!