Có lẽ nhiều người quan tâm đến tình hình chính trị thế giới đã nghe nói về thượng viện và hạ viện. Tuy nhiên, có nhiều bạn chưa hiểu rõ về nó hoặc chỉ hiểu qua loa như Quốc hội Việt Nam. Vậy thượng viện và hạ viện là gì, chắc chắn là câu hỏi mà nhiều người quan tâm và muốn tìm hiểu.

Thượng nghị viện là gì?

Ở một số quốc gia, Viện nguyên lão, còn được gọi là Thượng viện, được đặt tên theo Viện nguyên lão La Mã cổ đại (có nguồn gốc từ từ senex, có nghĩa là “ông già”). Thượng viện là một trong những cơ quan quyền lực cao nhất trong nhà nước. Nó được hình thành từ số hội đồng trưởng lão của các gia tộc quý tộc dưới triều đại của vị vua La Mã đầu tiên Romulus. Ban đầu, Thượng viện có khoảng một trăm thành viên.

Thành viên của Thượng viện dự kiến ​​sẽ được gọi là thượng nghị sĩ. Thuật ngữ senate được sử dụng lần đầu để chỉ định thượng viện bắt nguồn từ Hiến pháp Hoa Kỳ, sau đó được nhiều nước khác trên thế giới bắt chước. Nguyên nhân của thuật ngữ này được cho là liên quan đến một hình thức trật tự xã hội cổ đại, trong đó quyền lực ban đầu thuộc về trưởng lão bộ lạc. Khái niệm này đã trở nên phổ biến sau khi Thượng viện được luật hóa ở La Mã cổ đại. Thượng viện được thành lập vào thế kỷ thứ 6 trước Công nguyên và không còn tồn tại vào thế kỷ thứ 6 sau Công nguyên.

Thượng viện là một cơ quan nhà nước lập pháp được xuất hiện lần đầu tiên ở La Mã cổ đại. Ban đầu, thượng viện là sự phát triển từ Hội đồng trưởng lão. Thượng viện đã có ảnh hưởng to lớn đến chính sách công và tài chính, các quyết định của nó có giá trị pháp lý.

Đặc tính của Quốc hội.

Ngoài việc trả lời câu hỏi về ý nghĩa của thượng viện, bài viết này sẽ điểm qua một số đặc điểm đặc trưng của thượng viện và sự khác biệt so với hạ viện như sau:

Quyền lực của Thượng viện và Hạ viện có những khác biệt và phụ thuộc vào hiến pháp của mỗi quốc gia.

Ở một số quốc gia, trong khi Thượng nghị viện có thẩm quyền xem xét các vấn đề mà Hạ nghị viện đưa ra, nhưng không có vai trò khởi xướng hay phủ quyết lập pháp. Tuy nhiên, ở Hoa Kỳ, Thượng nghị sĩ có quyền đề xuất luật, nhưng các quyết định về chi tiêu và thuế phải được Hạ nghị viện đưa ra.

Thượng viện có quyền đặt vấn đề với nhánh hành pháp, sau khi các nghị quyết được thông qua bởi hạ viện.

Ở nhiều quốc gia, thành viên thượng viện thường không được bầu chọn mà có thể được thừa kế hoặc bổ nhiệm.

Các thành viên đại diện cho các đơn vị hành chính của một liên bang, trong trường hợp này, Thượng nghị viện còn được gọi là Viện bang biểu. Các thành viên được chỉ định bởi các bang và đại diện cho quyền lợi các tiểu bang của một liên bang.

Thượng viện có số ghế ít hơn hạ viện.

Nhiệm kỳ của thành viên thượng viện thường kéo dài lâu hơn so với thành viên hạ viện, thậm chí có thể kéo dài suốt đời.

Các thành viên trong thượng viện được bầu theo từng phần, có nghĩa là mỗi năm một phần trong thượng viện sẽ được bầu lại, không phải toàn bộ viện. Tuy nhiên, điều này có thể thay đổi theo từng quốc gia.

Quốc hội tại một số quốc gia.

Ở Hoa Kỳ, Thượng viện gồm tổng cộng 100 thành viên, mỗi bang có 2 đại diện và nhiệm kỳ kéo dài 6 năm. Quyền “kiểm tra và cân bằng quyền lực” của các cơ quan khác trong chính phủ liên bang được Hiến pháp Mỹ trao cho Thượng viện, bao gồm việc phê duyệt các đề cử của tổng thống, bao gồm cả đề cử cho chức vụ thẩm phán Tòa án Tối cao và bầu Phó Tổng thống trong trường hợp không có ai nhận được đa số phiếu đại cử tri. Thượng nghị sĩ cũng có quyền thông qua hoặc phủ quyết các hiệp ước của Mỹ với các quốc gia khác. Ngoài ra, Thượng viện ở Hoa Kỳ cũng có vai trò đặc biệt trong việc tiến hành cuộc điều tra cấp liên bang.

Thượng viện có vai trò quan trọng trong chính trị Pháp và là một phần của quyền lực lập pháp. Tuy nhiên, ở thượng viện quốc hội, không có tranh luận chính trị nóng bỏng và giới truyền thông ít quan tâm đến nó.

Thượng viện Canada là một tổ chức thành viên của Canada, được thủ tướng chỉ định và do Toàn quyền bổ nhiệm. Nhiệm kỳ của các thành viên kéo dài cho đến khi họ đạt tuổi 75.

Anh thượng viện ở Vương quốc Liên hiệp Anh và Bắc Ireland được biết đến là Viện Quý tộc, được hình thành từ hai loại nghị viên là Tinh thần và Thế tục.

Dưới đây là phần trả lời câu hỏi của chúng tôi về khái niệm “Thượng viện”. Nếu bạn còn bất kỳ câu hỏi hoặc quan tâm nào trong quá trình nghiên cứu và giải quyết vấn đề, xin vui lòng liên hệ chúng tôi qua tổng đài tư vấn pháp luật để nhận được sự hỗ trợ.

Sự khác biệt về quyền lực giữa Hạ viện và Thượng viện Mỹ.

Hạ viện.

Hạ viện có tổng cộng 435 nghị sĩ và được bầu lại sau mỗi 2 năm. Số nghị sĩ đại diện cho mỗi bang tương ứng với dân số của bang đó. Hiện tại, California có số đại biểu nhiều nhất trong Hạ viện với 53 người.

Hạ viện cũng có quyền đề xuất các dự luật mới hoặc sửa đổi luật, giống như Thượng viện. Các thành viên trong cả hai viện cũng được bổ nhiệm vào các ủy ban phụ trách các lĩnh vực khác nhau như ngân sách và tư pháp.

Quyền hạ viện đặc biệt: ban hành luật về thu nhập, phế truất quan chức chính phủ, và bầu tổng thống khi đại cử tri đoàn không thể quyết định người thắng cử.

Thượng viện.

Thường được cho rằng Thượng viện có ưu thế hơn so với Hạ viện, một phần là do số lượng thượng nghị sĩ ít hơn nhiều so với số lượng hạ nghị sĩ. Ngoài ra, Hiến pháp Mỹ cũng trao cho Thượng viện những quyền hạn đặc biệt. Thượng viện bao gồm tổng cộng 100 thượng nghị sĩ, với mỗi bang đại diện bởi 2 thượng nghị sĩ với nhiệm kỳ kéo dài 6 năm.

Theo truyền thuyết, Tổng thống Mỹ George Washington đã giải thích rằng mục đích của Thượng viện là tập trung vào việc thảo luận hơn là Hạ viện. Lý do là Thượng viện có quy mô nhỏ hơn và thành viên phục vụ trong nhiệm kỳ lâu hơn, điều này tạo ra không khí ít đảng phái và tạo điều kiện cho sự hợp tác hơn so với Hạ viện.

Thượng viện trong Hiến pháp Mỹ được ban cho quyền “kiểm tra và cân bằng quyền lực” của các thành phần khác trong chính phủ liên bang, bao gồm việc phê duyệt các đề cử của tổng thống như chức vụ thẩm phán Tòa án tối cao và quyền bầu Phó Tổng thống khi không có ai đạt đa số phiếu đại cử tri. Thêm vào đó, các thượng nghị sĩ cũng có quyền thông qua hoặc phủ quyết các hiệp ước của Mỹ với các quốc gia ngoại vi.

Thượng viện đóng vai trò quan trọng trong các cuộc điều tra liên bang. Ví dụ, một ủy ban của Thượng viện đã tiến hành cuộc điều tra về bê bối Watergate vào những năm 1970, hoặc điều tra các cáo buộc quấy rối tình dục đối với Thẩm phán Clarence Thomas vào những năm 1990.

Sau khi thông qua quy trình luận tội tại Hạ viện, vấn đề sẽ được chuyển đến Thượng viện. Thượng viện là cơ quan duy nhất có thẩm quyền xét xử các vụ luận tội – điều đã được thực hiện với Tổng thống Bill Clinton vào năm 1999. Để luận tội và phế truất tổng thống, ít nhất 2/3 thượng nghị sĩ phải đồng ý.

Cơ quan nào có thẩm quyền cao hơn?

Mặc dù Thượng viện và Hạ viện có vai trò tương đương trong việc giám sát hoạt động của chính phủ, nhưng người sáng lập nước Mỹ đã trao cho mỗi cơ quan này các quyền hạn riêng biệt, theo Ross Baker, một giáo sư chuyên về chính trị Mỹ tại Đại học Rutgers.

Ở Thượng viện, vai trò của họ liên quan đến việc bổ nhiệm và các hiệp ước. Trong khi đó, ở Hạ viện, vai trò của họ tập trung vào vấn đề thuế và chi tiêu ngân sách. Điều này khiến việc xác định bên nào có quyền lực hơn trở nên khó khăn.

Sau cuộc bầu cử giữa kỳ, đảng Dân chủ đã tái chiếm quyền kiểm soát Hạ viện, từ đó họ có thể chuẩn bị cho các phiên điều trần và điều tra liên quan đến chính quyền của Tổng thống Donald Trump.

Tuy nhiên, vấn đề quan trọng nhất vẫn không thay đổi – kế hoạch luận tội Tổng thống. Với việc đảng Cộng hòa tiếp tục kiểm soát Thượng viện, khả năng đảng Dân chủ tìm cách luận tội Tổng thống Donald Trump là rất ít. Điều này là do quá trình luận tội sẽ gặp khó khăn tại Thượng viện.

Quốc hội Hoa Kỳ.

Hạ viện Mỹ bao gồm tổng cộng 435 nghị sĩ và được tổ chức bầu cử mỗi 2 năm. Số lượng nghị sĩ đại diện cho mỗi bang tương ứng với dân số của bang đó. Hiện tại, California là bang có số đại biểu nhiều nhất trong Hạ viện với 53 người.

Hạ viện Mỹ và Thượng viện có thẩm quyền đề xuất dự luật mới và sửa đổi luật. Các thành viên của hai viện này được bổ nhiệm vào các ủy ban phụ trách các lĩnh vực khác nhau như ngân sách và tư pháp. Hạ viện Mỹ có quyền khởi xướng thủ tục tố tụng với quan chức chính phủ, đưa ra các đạo luật về thu nhập và có ảnh hưởng quan trọng đến nguồn kinh phí của các cơ quan trong bộ máy nhà nước. Ông Ross Baker, giáo sư chính trị tại Đại học Rutgers, nhận định về chiến thắng của đảng Dân chủ: “Đây là một thành công rất lớn đối với đảng Dân chủ”.

Quốc hội Mỹ.

Thường được xem là có uy tín hơn, Thượng viện Mỹ có ít thượng nghị sĩ hơn Hạ viện nhưng lại được trao quyền thẩm hạn đặc biệt theo Hiến pháp Mỹ. Thượng viện bao gồm 100 thượng nghị sĩ, mỗi bang có 2 đại diện với nhiệm kỳ 6 năm.

Theo truyền thuyết, Tổng thống Mỹ George Washington đã giải thích rằng mục đích của Thượng viện là tập trung vào việc thảo luận hơn là Hạ viện. Lý do là Thượng viện có quy mô nhỏ hơn và thành viên phục vụ trong nhiệm kỳ lâu hơn, điều này tạo ra không khí ít đảng phái và tạo điều kiện cho sự hợp tác hơn so với Hạ viện.

Thượng viện Mỹ được trao quyền phê duyệt các đề cử Tổng thống và thẩm phán Tòa án tối cao theo Hiến pháp. Ngoài ra, các thượng nghị sĩ cũng được giao nhiệm vụ phê chuẩn hiệp ước hợp tác với nước ngoài.

Vai trò đặc biệt của Thượng viện Mỹ cũng được thể hiện qua các cuộc điều tra cấp liên bang. Một ví dụ điển hình là ủy ban của Thượng viện đã tiến hành cuộc điều tra về bê bối Watergate vào thập kỷ 1970, và cũng điều tra các cáo buộc quấy rối tình dục đối với Thẩm phán Clarence Thomas vào thập kỷ 1990.

Dù tố tụng luận tội bắt đầu từ Hạ viện, nhưng sau đó sẽ được chuyển đến Thượng viện Mỹ. Trong lịch sử hiện đại của nước Mỹ, vụ việc liên quan đến vấn đề này không thể không nhắc đến vụ luận tội của cựu Tổng thống Bill Clinton vào năm 1999. Để luận tội và phế truất Tổng thống, ít nhất cần có sự ủng hộ từ 2/3 số thượng nghị sĩ.

Quyền lực của Thượng viện và Hạ viện Mỹ khác nhau như thế nào?

Mặc dù Thượng viện và Hạ viện Mỹ có chức năng tương đồng là giám sát hoạt động của chính phủ, nhưng các nhà lập pháp Mỹ cũng được trao quyền hạn riêng biệt, theo Ross Baker, một giáo sư chuyên về chính trị Mỹ tại Đại học Rutgers. Ông Baker nói rằng “Họ có những nhiệm vụ khác nhau. Ở Thượng viện, nhiệm vụ chính là bổ nhiệm và thông qua các hiệp ước, trong khi ở Hạ viện, nhiệm vụ chính là quyết định về thuế và chi tiêu ngân sách”.

Sau khi giành quyền kiểm soát Hạ viện, đảng Dân chủ đang lên kế hoạch thực hiện một loạt biện pháp nhằm vào phiên xử, truy cứu trách nhiệm và điều tra mọi khía cạnh liên quan đến chính quyền Tổng thống Donald Trump, theo New York Times. Trước cuộc bầu cử, Ủy ban Tư pháp đã cam kết sẽ tiến hành một cuộc điều tra về các cáo buộc về hành vi tình dục không đúng và gian lận nếu đảng Dân chủ chiến thắng.

Tuy nhiên, vấn đề quan trọng nhất hiện nay là việc kế hoạch luận tội của Tổng thống hiện tại có thể không thực hiện được do đảng Cộng hòa vẫn đang kiểm soát Thượng viện.