I. Khái niệm định chế tài chính là gì?

Các tổ chức tài chính được thành lập theo quy định pháp luật, có nhiệm vụ trung gian trong việc chuyển giao vốn từ người cho vay đến người đi vay.

Ví dụ: Các ngân hàng, doanh nghiệp bảo hiểm, môi giới chứng khoán, tổ chức tín dụng….

Định chế tài chính hoạt động như một trung gian kết nối giữa những bên có vốn và những bên cần vay, như là một liên kết giữa người tiết kiệm và người vay, được phân biệt thông qua việc huy động và đầu tư tiền vốn.

Các tổ chức tài chính ký thác bao gồm ngân hàng thương mại, hiệp hội cho vay và tiết kiệm, nghiệp đoàn tín dụng. Chúng nhận tiền gửi từ công chúng, được chính phủ bảo hiểm chống thua lỗ và sử dụng số tiền này để cho vay.

Cơ cấu tài chính là một cầu nối tài chính quan trọng thúc đẩy sự phát triển kinh tế.

Các tổ chức tài chính không có hoạt động ủy thác sẽ tìm kiếm nguồn vốn cho hoạt động đầu tư từ thị trường tài chính, bán cổ phiếu cho công chúng và bán hợp đồng bảo hiểm (nếu là công ty bảo hiểm). Ví dụ: Công ty bảo hiểm nhân thọ, quỹ lương hưu, công ty đầu tư, công ty môi giới chứng khoán…

II. Phân loại hệ thống tài chính ở Việt Nam

Ở Việt Nam, hệ thống tài chính được phân thành hai nhóm chính: hệ thống tài chính trung gian và hệ thống tài chính bán trung gian.

1. Cơ cấu tài chính trung gian

Các tổ chức tài chính là những liên kết giữa nguồn cung và nguồn cầu vốn, nhằm tạo điều kiện cho việc giao dịch tài sản tài chính giữa các bên.

Các công ty bảo hiểm thuộc nhóm tổ chức tài chính trung gian.

Các tổ chức tài chính trung gian bao gồm:

Các tổ chức tiếp nhận tiền gửi bao gồm: Ngân hàng thương mại, ngân hàng tiết kiệm hỗ trợ, hiệp hội tiết kiệm và cho vay, hợp tác xã tín dụng, các liên hiệp tín dụng.

Các tổ chức tiết kiệm theo hợp đồng: Công ty bảo hiểm, quỹ hỗ trợ.

Các trung gian đầu tư, cơ cấu tài chính phi ngân hàng: Công ty tài chính, quỹ đầu tư.

2. Hệ thống tài chính trung gian

Các tổ chức môi giới là những trung gian kết nối giữa nguồn cung và nguồn cầu vốn, nhằm tạo điều kiện cho việc giao dịch giữa hai bên diễn ra. Chúng không tự tạo ra tài sản tài chính, mà chỉ đóng vai trò chuyển giao tài sản từ tổ chức phát hành đến người mua, hoặc là chuyển vốn từ nhà đầu tư đến công ty cần vay vốn.

Ví dụ: Công ty môi giới chứng khoán, ngân hàng đầu tư….

Hệ thống tài chính trung gian giúp kết nối nguồn cung và nhu cầu vốn gặp nhau.

III. Tầm quan trọng của hệ thống tài chính

Các cơ cấu tài chính đóng vai trò quan trọng trong việc liên kết giữa người có vốn và người cần vốn, tạo điều kiện cho dòng tiền lưu thông đúng hướng và từ đó thúc đẩy sự phát triển của nền kinh tế.

Hệ thống tài chính giúp giảm bớt chi phí các giao dịch.

Financial Institution đóng vai trò quan trọng trong hệ thống tài chính, hỗ trợ việc tiết kiệm và đầu tư bằng cách giảm các chi phí liên quan đến tìm kiếm, giao dịch, quy mô và hiểu biết.

Hỗ trợ giảm thiểu rủi ro cho nhà đầu tư.

Việc cung ứng các sản phẩm dịch vụ trong lĩnh vực tài chính rất đa dạng, điều này giúp giảm thiểu rủi ro cho các nhà đầu tư thông qua việc đa dạng hóa danh mục đầu tư. Hơn nữa, sự chuyên nghiệp và hiểu biết của các định chế tài chính cũng giúp nhà đầu tư giảm thiểu rủi ro.

Các tổ chức tài chính cung cấp các phương thức thanh toán và giao dịch.

Tạo ra cơ chế thanh toán:

Có một số tổ chức tài chính vẫn đóng vai trò cung cấp các phương thức và công cụ thanh toán, như ngân hàng với các dịch vụ thẻ không sử dụng tiền mặt và giao dịch internet banking.

Cơ chế này giúp thị trường hoạt động nhanh chóng và hiệu quả, điều này rất quan trọng trong thời đại giao dịch số hiện nay.

IV. Các tổ chức tài chính phổ biến tại Việt Nam theo quy định của pháp luật

1. Ngân hàng Quốc gia

Ngân hàng Trung ương là tổ chức tài chính quan trọng nhất của một quốc gia, có trách nhiệm giám sát và quản lý tất cả các ngân hàng khác. Ở Hoa Kỳ, ngân hàng Trung ương chính là Ngân hàng Dự trữ Liên bang, có trách nhiệm thực hiện các chính sách về tiền tệ và giám sát các tổ chức tài chính.

Ngân hàng trung ương là cơ quan tài chính quản lý các tổ chức tài chính.

Ở Việt Nam, ngân hàng Trung ương hay còn được biết đến với tên gọi ngân hàng Nhà nước, có trụ sở tại số 49, Lý Thái Tổ, Quận Hoàn Kiếm, Thành phố Hà Nội. Đây là một cơ quan thuộc Bộ Chính phủ, có nhiệm vụ quản lý tiền tệ, hoạt động ngân hàng, ngoại hối, phát hành và cung cấp tiền tệ.

Các cá nhân không được có cơ hội giao tiếp và làm việc trực tiếp với ngân hàng Trung ương. Thay vào đó, ngân hàng Trung ương sẽ làm việc trực tiếp với các ngân hàng và tổ chức tài chính lớn để cung cấp các sản phẩm và dịch vụ tín dụng cho công chúng.

2. Ngân hàng thương mại và ngân hàng bán lẻ

Các ngân hàng thương mại trực tiếp làm việc và cung cấp các sản phẩm đến doanh nghiệp và cá nhân. Các sản phẩm bao gồm: Gửi tiết kiệm, cho vay (tín chấp, thế chấp), tư vấn tài chính, chứng chỉ tiền gửi, phát hành thẻ tín dụng….

Ngân hàng đóng góp rất quan trọng vào việc kích thích lưu thông tiền tệ.

3. Ngân hàng đầu tư và công ty tài chính

Những định chế này không thu tiền gửi mà chủ yếu hoạt động bằng cách huy động vốn thông qua việc phát hành chứng khoán. Các công ty đầu tư còn được gọi là công ty quỹ tương hỗ, thu hút vốn từ các nhà đầu tư cá nhân và tổ chức để cung cấp quyền truy cập vào thị trường chứng khoán.

4. Công ty môi giới chứng khoán

Các định chế này phục vụ như một trung gian hỗ trợ cá nhân và tổ chức trong việc mua bán chứng khoán, giao dịch cổ phiếu giữa các nhà đầu tư có sẵn. Khách hàng của các công ty môi giới chứng khoán có thể thực hiện các giao dịch cổ phiếu, trái phiếu, quỹ tương hỗ, quỹ giao dịch ngoại tệ (ETF) và một số hình thức đầu tư khác.

Sự chuyên nghiệp của công ty môi giới chứng khoán giúp giảm tối thiểu nguy cơ.

5. Doanh nghiệp bảo hiểm

Các doanh nghiệp bảo hiểm cung cấp các gói bảo hiểm cho cá nhân và tổ chức để bảo vệ khỏi rủi ro tài chính do mất mát tài sản, tử vong, bệnh tật… Các loại bảo hiểm phổ biến bao gồm bảo hiểm nhân thọ và phi nhân thọ, bảo hiểm vay, bảo hiểm hàng hóa, bảo hiểm sức khỏe, bảo hiểm cháy nổ…

6. Liên minh tín dụng

Đây là một hệ thống được tạo ra để phục vụ những đối tượng cụ thể trong tổ chức như giáo viên, quân nhân… Các sản phẩm tài chính cũng tương tự như của ngân hàng, nhưng hoạt động chỉ vì lợi ích của tổ chức.

Ở các quốc gia thuộc châu u, Mỹ, có các cơ cấu phổ biến như Hiệp hội tiết kiệm và cho vay, Tổ chức bán lẻ, Hiệp hội nhà ở, Công ty quản lý tài sản. Tuy nhiên, tại nước ta, các hình thức này vẫn chưa được phổ biến.

Tất cả các tổ chức định chế tài chính sẽ cung cấp các dịch vụ và hoạt động riêng biệt. Tuy nhiên, hầu hết các định chế tài chính đều có trách nhiệm quản lý tài sản tài chính và được coi là những người kiểm soát luồng tiền trong nền kinh tế.

Đừng bỏ qua những thông tin về tài chính và kiến thức đầu tư hữu ích từ TOPI nhé các bạn!