Trong quá trình nghiên cứu khoa học và viết luận văn, mô hình nghiên cứu được coi là một khái niệm quan trọng để đánh giá bài luận. Mô hình nghiên cứu là một biểu đồ để thể hiện mối quan hệ giữa các biến. Thường thì có hai loại biến chính, đó là biến độc lập và biến phụ thuộc. Mô hình nghiên cứu sẽ cho biết các biến nào tương quan với nhau và tương quan như thế nào. Thông thường, biến phụ thuộc sẽ được đặt trong tên của luận văn. Ví dụ, nếu đề tài là “Các yếu tố ảnh hưởng đến dự định mua hàng”, thì mô hình nghiên cứu sẽ có dạng như sau:

Và yếu tố quan trọng nhất trong đó là “ý định mua hàng”. Đây là một yếu tố cần được đo lường và dự đoán dựa trên các yếu tố khác trong bài. Các yếu tố khác là các yếu tố độc lập như Giá cả, Chất lượng… Của sản phẩm cần mua. Như vậy, chúng ta đã hiểu được khái niệm về mô hình nghiên cứu, tiếp theo chúng ta sẽ thảo luận về lý do tại sao cần xây dựng mô hình nghiên cứu này.

Bạn đang xem: Mô hình nghiên cứu khoa học.

Lý do tại sao cần xây dựng mô hình nghiên cứu

Mô hình nghiên cứu sẽ sử dụng các mũi tên một chiều để thể hiện mối quan hệ nguyên nhân vào kết quả, hay còn được gọi là các giả thiết nghiên cứu. Mục tiêu của chúng ta là thu thập số liệu và sau đó sử dụng phần mềm để kiểm định xem các giả thiết nghiên cứu này có đạt được hay không. Ví dụ, trong trường hợp này, biến độc lập là chất lượng sản phẩm và biến phụ thuộc là dự định mua. Nếu giả thiết được chấp nhận, chúng ta có thể kết luận rằng chất lượng sản phẩm có tác động đến dự định mua. Ngược lại, nếu giả thiết bị bác bỏ, rõ ràng chất lượng sản phẩm không có tác động đến dự định mua. Điều này có liên quan đến việc kết luận, đưa ra kiến nghị và đề xuất trong luận văn.

Các hình thức mô hình nghiên cứu cơ bản bao gồm:- Mô hình chỉ có một biến zależne.

Mô hình có nhiều hơn một yếu tố phụ thuộc.

Mô hình có yếu tố điều chỉnh.

Mô hình bao gồm biến trung gian.

Và một số mô hình khác, tuy nhiên ở trên là các dạng căn bản nhất.

Tìm kiếm mô hình nghiên cứu ở đâu

Một cách tiếp cận khoa học là tìm hiểu và nghiên cứu mô hình bằng cách đọc các bài báo và luận văn trước đây. Tuy nhiên, điều này không đơn giản và có thể đòi hỏi phải đọc nhiều bài báo để có được ý tưởng cho bài viết của mình. Các luận văn có thể được tìm thấy trong thư viện của trường, trong khi các bài báo có thể được tìm thấy trên các trang như Google Scholar, ResearchGate và Sci-Hub (dùng để tải các bài báo miễn phí).

Mối quan hệ giữa mô hình nghiên cứu và bảng câu hỏi.

Mô hình nghiên cứu và bảng câu hỏi liên quan chặt chẽ với nhau. Tất cả các yếu tố và ý kiến trong mô hình nghiên cứu phải được thể hiện qua bảng câu hỏi và đo lường thông qua khảo sát. Chỉ sau đó, chúng ta có đủ dữ liệu để áp dụng vào mô hình và chứng minh giả thiết.

Làm thế nào để đánh giá tính phù hợp và đúng đắn của mô hình nghiên cứu?

Mô hình nghiên cứu phải phản ánh vấn đề nghiên cứu và các yếu tố ảnh hưởng tới vấn đề đó. Vấn đề nghiên cứu thường là biến phụ thuộc trong mô hình. Việc tìm một mô hình phù hợp đòi hỏi nhiều thời gian và công sức. Bạn cần tìm kiếm nhiều tài liệu, đọc luận văn của những người đi trước và đề xuất một mô hình nghiên cứu trước khi gửi cho giáo viên để nhận ý kiến và tiến hành thu thập dữ liệu.

Bài viết này nhằm giúp các bạn hiểu rõ hơn về quy trình thực hiện một nghiên cứu. Với trình độ và kiến thức hiện tại của mình, tôi sẽ chỉ hướng dẫn cho các bạn những điều mà tôi hiểu và chắc chắn. Mục tiêu của bài viết này là giúp bạn có được hướng đi và hoàn thành luận văn một cách tốt nhất. Tuy nhiên, để đạt được một đề tài nghiên cứu hay và đáng giá được chấp nhận bởi trường, tôi không thể đảm bảo vì tôi chưa được thử sức.

Đang xem: Mô hình nghiên cứu khoa học là gì.

Câu hỏi đầu tiên mà các bạn sinh viên thường đặt ra là “Làm nghiên cứu có khó không?”.

(Nếu các bạn thấy đã sẵn sàng thì bỏ qua đoạn này và đi đến ngay đoạn hướng dẫn, còn nếu cảm thấy vẫn lăn tăn thì đọc tiếp nhé). Có lẽ vì số người làm nghiên cứu chỉ đếm trên đầu ngón tay, mà đa số trong đó đã từ bỏ trước khi bài được hoàn chỉnh hoặc ngủm ngay sau khi tìm không được đề tài thích hợp. Hoặc là không đủ thời gian, hoặc là làm mà không có kết quả, hoặc kết quả không có ý nghĩa. Có vô vàn lý do để chúng ta nói từ GIVE UP. Nếu như ở các trường khác như NEU hay FTU, có những club, group chuyên về học thuật và sinh viên được tiếp xúc với các công cụ nghiên cứu từ rất sớm thì ở DUE hầu như chỉ có những sinh viên năm cuối mới thật sự là những người làm nghiên cứu vì nó liên quan đến tính mạng của họ, nếu chọn luận văn thì phải đổ máu làm cho xong. Vì thế, đôi khi nghiên cứu chỉ mang tính hình thức, đẹp mắt, gọn gàng, và chưa kể đến gian lận. Về vấn đề gian lận, mình sẽ đề cập sau trong một bài hoàn chỉnh, nói về thực trạng nghiên cứu hiện nay. Đó chính là khó khăn, và bạn cần hiểu rằng, đã xác định nghiên cứu thì bạn người chịu trách nhiệm chính, là người mày mò, cày cuốc từ khi bắt đầu cho đến khi bạn cảm ơn thầy cô phản biện và bưng laptop xuống trong tiếng vỗ tay. Tất nhiên, nếu may mắn bạn sẽ được một người hướng dẫn tốt, tốt ở đây có nghĩa là người sẽ khích lệ được sự yêu thích nghiên cứu của bạn, hướng dẫn cho bạn đi theo hướng mà bạn muốn chứ không phải đơn thuần chỉ là vẽ đường, bạn đi theo và không hiểu gì. Thầy hướng dẫn từng nói với mình rằng: “Em chỉ cần làm những gì em thích, chỉ khi em thích nó, em mới làm một cách nhiệt tình, quên ăn, quên ngủ, kết quả khi đó mới có ý nghĩa”. Đây cũng chính là điều mình cảm thấy tâm đắc và muốn gởi đến các bạn, việc đầu tiên bạn phải có sự yêu thích với nghiên cứu, tự tin vào bản thân và muốn làm nó. Mình xin khẳng định rằng nếu bạn đã miệt mài trong 2 tháng bạn cũng đã có thể hoàn thành và nếu bạn làm sớm thì 4 tháng sẽ trôi qua một cách nhẹ nhàng. Và trong trường hợp bạn chỉ còn 1 tháng và chưa làm gì thì đừng lo, hãy tin mình, chỉ cần làm việc 12-15 tiếng một ngày một cách liên tục, rồi bạn cũng vào bệnh viện sớm được thôi. Đấy, có nghĩa là bạn phải có ít nhất 2 tháng, để thực hiện đề tài của mình một cách trung thực. Nếu đảm bảo hai nguyên liệu là sự yêu thích và thời gian, công việc còn lại chỉ là chế biến, xào nấu rồi dọn ra mâm trình diễn mà thôi. Phần tiếp theo mình sẽ nói về cách các bạn thực hiện một đề tài.

Ban đầu, quá trình này do riêng tôi đề ra, có rất nhiều lựa chọn để bạn đạt được mục tiêu, vì vậy hãy tin tưởng 70%, và để trái tim dẫn lối cho 30% còn lại.

Trong tiến trình thông thường, khi thầy cô hướng dẫn vẫn hướng dẫn bạn, bạn sẽ phải thực hiện các bước sau: đầu tiên là đọc dữ liệu thứ cấp như báo, chính sau đó là tìm đề tài phù hợp, sau đó tìm mô hình thích hợp, và lập mô hình riêng cho mình. Tiếp theo, bạn sẽ tiến hành khảo sát và cuối cùng là viết kết quả. Trong bối cảnh hiện nay, bạn cần phải tự đề xuất cho giáo viên về tên đề tài.

Đó là một lý thuyết, một quá trình lý tưởng, đòi hỏi bạn phải dành nhiều thời gian, bạn phải nhạy bén để chỉ cần đọc vài bài báo là bạn có thể nhận ra vấn đề và tìm mô hình nghiên cứu. Nhưng điều này chỉ phù hợp với những người đã có ít nhất một lần kinh nghiệm nghiên cứu, thậm chí là 2,3 lần, trong khi sinh viên chúng ta lại không có điều kiện để thực hiện nhiều như vậy. Vấn đề là bạn không biết cách nghiên cứu nó như thế nào, vấn đề nằm ở đâu. Giả sử hiện tượng cá chết hàng loạt hiện nay gây cho bạn ý nghĩ về việc nghiên cứu như thế nào? Bạn cảm thấy rằng việc nghiên cứu là cần thiết nhưng không biết bắt đầu từ đâu. Vì vậy, bước đầu tiên trong quá trình thực hiện là tìm đọc về mô hình nghiên cứu và không cần quan tâm đến chủ đề nghiên cứu là gì. Bạn cần đảm bảo rằng bạn hiểu về nghiên cứu và có cái nhìn tổng quan về nghiên cứu. Đây là cách mà tôi đã thực hiện để hoàn thiện chương cơ sở lý luận của mình, sau đó có thể xem như 60% bài của bạn đã hoàn thành.

Nghiên cứu mô hình và thang đoXác định vấn đề nghiên cứuXây dựng mô hình và thang đo nghiên cứuXây dựng khái niệmXây dựng giả thuyết

Để đảm bảo tính tin cậy của nghiên cứu, mô hình nghiên cứu của bạn cần dựa trên một nghiên cứu có sẵn, sau đó có thể thêm hoặc bớt một số yếu tố để phù hợp hoặc bạn có thể tạo một mô hình hoàn toàn mới nhưng chỉ có ít yếu tố và phải kiểm định dữ liệu một cách chặt chẽ. Thuộc tính kế thừa là rất quan trọng trong nghiên cứu. Với trình độ sinh viên, việc xây dựng một mô hình mới với nhiều yếu tố là khó tin cậy (theo lời giáo viên phản biện). Tuy nhiên, điều này không có nghĩa là bạn không thể xây dựng một mô hình mới. Nếu bạn có logic trong việc xác định mối quan hệ giữa các yếu tố, có lý thuyết và kết quả chặt chẽ, bạn có thể có cơ hội đăng bài trên tạp chí khoa học (theo lời giáo viên phản biện). Dưới đây là một số mô hình phổ biến trên thế giới mà phần lớn các nghiên cứu dựa vào.

Hình 5: Mô hình sự hài lòng – ấn tượng quốc gia-sẵn lòng mua (của tác giả). Bạn cũng có thể tìm kiếm nhiều mô hình khác với từ khóa “Mô hình nghiên cứu” hoặc “Research model”.

Bạn càng đọc nhiều mô hình, bạn sẽ có nhiều ý tưởng hơn. Về mô hình bạn cần phần biệt 2 loại:.

Mô hình nghiên cứu đề xuất là một mô hình ban đầu được tạo ra dựa trên các giả thuyết và bao gồm tất cả các nhân tố.

2) Kết quả kiểm định mô hình nghiên cứu: Kết quả cuối cùng của mô hình sau quá trình kiểm định, có thể không bao gồm đầy đủ các yếu tố như ban đầu.

Trong trường hợp mô hình ban đầu đề xuất A, B, và C ảnh hưởng tới D, nhưng kết quả chỉ cho thấy A và B ảnh hưởng tới D, câu hỏi đặt ra là liệu chúng ta có nên sử dụng C trong nghiên cứu hay không. Trong trường hợp này, vai trò của người nghiên cứu trở nên quan trọng, và bạn có thể lựa chọn sử dụng C nếu bạn cho rằng bối cảnh nghiên cứu của bạn khác biệt hoặc thông qua việc tiến hành khảo sát sơ bộ (hỏi bạn bè, người thân) và bạn cho rằng C có tác động, tức là bạn phản đối ý kiến ban đầu. Hoặc bạn có thể hỗ trợ người nghiên cứu bằng cách không sử dụng yếu tố C. Điều này là hoàn toàn bình thường, và đã có nhiều nghiên cứu trên thế giới chứng minh sự khác biệt giữa các quốc gia và vùng miền khác nhau trong kết quả kiểm định mô hình. Trong nghiên cứu khoa học, bạn phải trả lời câu hỏi “VÌ SAO PHẢI LÀM NHƯ VẬY”. Bạn có thể lựa chọn bất kỳ phương án nào, miễn là bạn có thể thuyết phục người đọc rằng đó là đúng đắn, và một nghiên cứu tốt cần có lý luận chặt chẽ và có thể được sử dụng lại trong các nghiên cứu sau đó. Đây cũng là một tiêu chí đánh giá phổ biến ở Mỹ và Anh. Tóm lại, luôn có lý luận chặt chẽ về lý do tại sao bạn làm như vậy, từ việc xây dựng khái niệm, lựa chọn mẫu, tiến hành khảo sát và phân tích, và tìm hiểu vì sao các quyết định được đưa ra như vậy.