1. Khái niệm đầu tư cổ phiếu là gì?

Đầu tư cổ phiếu, hay còn được gọi là đầu tư chứng khoán, là phương thức mà người tham gia sử dụng nguồn vốn cá nhân để mua bán cổ phiếu, đặc biệt là các cổ phiếu được niêm yết trên sàn chứng khoán. Lợi nhuận từ hoạt động đầu tư này phụ thuộc vào sự chênh lệch giá mua vào và giá bán ra.

Đầu tư cổ phiếu đang là một lựa chọn đầu tư rất hấp dẫn.

Các yếu tố ảnh hưởng đến việc tăng giá cổ phiếu là tình hình kinh tế – chính trị, lạm phát, sự phát triển ngành nghề, hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp, nhu cầu thị trường và tâm lý hay thị yếu của nhà đầu tư. Vì vậy, nhà đầu tư cần phân tích kỹ lưỡng trước khi chọn mua cổ phiếu.

2. Kiến thức căn bản về đầu tư chứng khoán

Thời gian giao dịch cổ phiếu

Ở Việt Nam, hiện nay, ba sàn giao dịch cổ phiếu là HOSE, HNX và UPCOM hoạt động từ thứ 2 đến thứ 6 trong tuần. Chúng không làm việc vào thứ 7, chủ nhật và các ngày lễ Tết theo quy định của Nhà nước.

Bắt đầu giao dịch từ 9 giờ sáng, kết thúc vào lúc 15 giờ, thời gian nghỉ trưa từ 11 giờ 30 phút đến 13 giờ chiều.

Cụ thể như bảng sau đây:

Đơn vị giao dịch

Đơn vị giao dịch chứng khoán, còn được gọi là Trading Unit, đại diện cho một khối lượng tối thiểu của chứng khoán được quy định là đơn vị chuẩn trong giao dịch.

Trader Việt Nam thường được biết đến với tên gọi “lô chẵn”. Nếu số lượng chứng khoán giao dịch ít hơn một đơn vị, chúng được gọi là “lô lẻ”. Để bán lô lẻ, trader chỉ có thể thực hiện giao dịch trực tiếp với các công ty chứng khoán, không thể thực hiện trên sở giao dịch.

Các sàn có quy định đơn vị giao dịch cụ thể như sau:.

Danh sách giá cổ phiếu trên sàn chứng khoán

Mỗi Sở giao dịch chứng khoán sẽ có một bảng giá riêng, tương tự các công ty chứng khoán cũng sẽ có bảng giá riêng để phục vụ khách hàng của mình. Dữ liệu cho các bảng giá này đều xuất phát từ Trung tâm lưu ký và 2 Sở giao dịch (HOSE, HNX). Các bảng giá này chỉ khác nhau về giao diện và cách sắp xếp các thành phần trên bảng giá.

Các thuật ngữ và biểu tượng trên bảng bao gồm:

Mã chứng khoán (Mã CK) là viết tắt của các doanh nghiệp.

Giá tham chiếu (Giá TC) là mức giá chốt phiên giao dịch ngay trước đó.

Giá trần (Trần) – màu tím là mức giá cao nhất mà trader có thể đặt lệnh mua/bán trong ngày giao dịch.

Giá sàn (Sàn) là một mức giá xanh lam, đại diện cho giá thấp nhất mà trader có thể mua hoặc bán chứng khoán trong ngày giao dịch.

Tổng khối lượng khớp (Tổng KL) chính là tổng khối lượng cổ phiếu đã được giao dịch trong một ngày giao dịch.

Dư mua: Có 3 cột, cột 1 lưu giá đặt mua cao nhất và khối lượng mua hiện tại, cột 2 lưu giá và khối lượng mua cao thứ hai, cột 3 lưu giá và khối lượng ưu tiên sau mức ở cột 2.

Dư bán: tương tự dư mua cũng có 3 cột, nhưng giá ở đây là giá bán và khối lượng bán.

Khái niệm “khớp lệnh” ám chỉ việc người mua và người bán đồng ý với giá bán hoặc giá mua được đề xuất bởi bên bán hoặc bên mua.

Lịch sử giá: có 3 cột, giá tối đa giá tối thiểu và giá trung bình trong phiên.

Khối lượng cổ phiếu được nhà đầu tư nước ngoài mua hoặc bán (NN bán/NN mua): đại diện cho số lượng cổ phiếu mà nhà đầu tư nước ngoài đã mua hoặc bán trong ngày giao dịch.

Các chỉ số thị trường khác bao gồm:

VN-Index: chỉ số xu hướng biến động giá của toàn bộ cổ phiếu được niêm yết và giao dịch trên sàn HOSE;.

VN30-Index: chỉ số của 30 công ty hàng đầu (về vốn và thanh khoản) được liệt kê trên sàn HOSE.

VNX AllShare là chỉ số thể hiện sự thay đổi giá của tất cả các cổ phiếu trên sàn giao dịch Hà Nội và TP Hồ Chí Minh.

HNX-Index, HNX30-Index: tương đương với VN-Index và VN30-Index nhưng trên sàn giao dịch Hà Nội.

UPCOM: chỉ số dao động giá của toàn bộ cổ phiếu đang được niêm yết và giao dịch trên sàn UPCOM.

Hình: Bảng giá cổ phiếu ngày 5/9/2022 – Nguồn SSI iboard.

Phương pháp mua cổ phiếu

Hiện nay, nhà đầu tư có 2 phương pháp mua cổ phiếu. Phương pháp đầu tiên là tự đặt lệnh giao dịch thông qua các sàn giao dịch, ứng dụng chứng khoán hoặc phần mềm chứng khoán. Phương pháp thứ hai là nhờ đến trung gian, các công ty môi giới sẽ đặt lệnh hộ cho nhà đầu tư.

2. Phương pháp đầu tư cổ phiếu có lợi nhuận cao và đảm bảo an toàn

Chọn lựa cổ phiếu chất lượng để giao dịch và đầu tư

Trước khi tiến hành giao dịch, bạn cần thực hiện nghiên cứu kỹ về thông tin của công ty phát hành, bao gồm các yếu tố như vốn điều lệ và doanh thu ròng trong thời gian gần đây. Bạn cũng nên tham khảo bảng báo cáo hoạt động theo tuần, tháng hoặc quý nếu có sẵn.

Chọn những cổ phiếu có triển vọng tốt để đầu tư.

Thông thường, sự tăng trưởng và giá trị của cổ phiếu phụ thuộc vào sự ổn định trong kết quả hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. Nếu doanh nghiệp có doanh thu và lợi nhuận tăng trưởng ổn định và bền vững qua các năm, cổ phiếu của doanh nghiệp đó sẽ trở nên hấp dẫn.

Các cổ phiếu Blue-chip, cổ phiếu đầu ngành trong tài chính, ngân hàng, bất động sản, tiêu dùng và sản xuất công nghiệp đang được nhà đầu tư quan tâm và ưu tiên. Bên cạnh việc tăng giá trị cổ phiếu, nhà đầu tư cũng có thể thu lợi từ chính sách chi trả cổ tức của các doanh nghiệp này.

Chọn thời điểm phù hợp để tiến hành đầu tư

Lựa chọn cổ phiếu của một doanh nghiệp không đảm bảo sẽ luôn tăng giá trị. Sự biến động của cổ phiếu cũng phụ thuộc vào tình hình kinh tế và ngành nghề. Các yếu tố như chính sách quản lý của Nhà nước, tình hình chính trị, lạm phát và cung cầu trên thị trường chứng khoán cũng ảnh hưởng đến giá trị cổ phiếu.

Lựa chọn thời gian đầu tư, mua/bán cổ phiếu tích hợp.

Khi nền kinh tế ổn định, thì thời điểm mua cổ phiếu tốt nhất là lúc đó. Nhờ vào cải thiện thanh khoản trên thị trường và tăng kỳ vọng của nhà đầu tư, giá trị cổ phiếu cũng sẽ tăng lên một cách tích cực.

Nếu tiếp cận vào thời điểm thị trường đang trải qua biến động mạnh và kinh tế đang gặp nhiều bất ổn, cần chọn lựa cổ phiếu của các doanh nghiệp hoạt động ổn định và tiếp tục tăng trưởng lợi nhuận trong giai đoạn khó khăn. Đồng thời, thời điểm này cũng là cơ hội cho nhà đầu tư tìm kiếm những cổ phiếu đang được định giá thấp hơn giá trị thực và có tiềm năng tăng trưởng trong tương lai.

Có kế hoạch đầu tư cổ phiếu một cách cụ thể và minh bạch

Có nhiều phương án đầu tư cổ phiếu mà nhà đầu tư có thể lựa chọn, bao gồm: đầu tư ngắn hạn (lướt sóng), đầu tư trung hạn và đầu tư dài hạn, tùy thuộc vào mức độ chấp nhận rủi ro của từng nhà đầu tư. Trong số này, đầu tư lướt sóng cổ phiếu là lựa chọn phổ biến nhờ tính linh hoạt cao.

Đầu tư theo phương pháp này yêu cầu nhà đầu tư phải có sự nhạy bén và hiểu biết về thị trường. Việc mua và bán cổ phiếu phải dựa trên xu hướng của công ty cũng như tin tức về doanh nghiệp.

Cách tiếp cận đầu tư trung và dài hạn đòi hỏi nhà đầu tư phải tập trung vào các yếu tố cơ bản của doanh nghiệp và theo dõi diễn biến hoạt động kinh doanh dài hạn của nó để có thể đưa ra nhận định về tương lai.

Chọn cho mình một kế hoạch đầu tư phù hợp.

Bảo tồn tinh thần khi đầu tư vào cổ phiếu

Dù phân tích đến mức tốt như thế nào, hiểu biết thị trường đến đâu hoặc đã có kế hoạch đầu tư, tâm lý vững vàng vẫn là yếu tố quan trọng. Biến động của cổ phiếu có thể tăng giảm theo cung cầu thị trường, và trong quá trình tăng giá cũng có thể có những lúc giảm. Do đó, nhà đầu tư cần đưa ra quyết định chính xác, linh hoạt để tránh tình trạng mua đắt bán rẻ chỉ vì thiếu sự vững vàng.

Đầu tư cổ phiếu thông qua quỹ mở

Hiện nay, đầu tư vào quỹ mở đã trở thành một phương thức đầu tư mới, tiện lợi và nhanh chóng. Khi mua chứng chỉ quỹ mở, nhà đầu tư sẽ nhận được sự tư vấn từ các chuyên gia của quỹ. Họ sẽ sử dụng số tiền bạn gửi vào để tạo ra một danh mục đầu tư đa dạng, bao gồm cổ phiếu, trái phiếu và chứng chỉ tiền gửi. Bạn cũng có thể giao dịch mua quỹ mở một cách dễ dàng và nhanh chóng tại TOPI.

Tham gia đầu tư cổ phiếu qua các quỹ đầu tư đáng tin cậy.

3. Các bước cơ bản để thực hiện giao dịch cổ phiếu

Đầu tiên, hãy xác định mục tiêu và nhu cầu cá nhân của bạn để quyết định nơi nào là lựa chọn phù hợp để giao dịch cổ phiếu. Bạn có thể mua trực tiếp, sử dụng các ứng dụng giao dịch (nhưng cần lựa chọn ứng dụng an toàn, tiện lợi) hoặc mua thông qua các trung gian.

Bước 2: Để thực hiện giao dịch trên sàn chứng khoán, nhà đầu tư cần tạo tài khoản ngân hàng, và mức giao dịch tối thiểu sẽ khác nhau tùy theo sàn giao dịch.

Bước 3: Lựa chọn các loại cổ phiếu mà bạn muốn đầu tư. Cổ phiếu của các doanh nghiệp hoạt động tốt thường mang lại lợi nhuận cao cho nhà đầu tư. Đối với người mới, nên chọn các ngành mà mình hiểu biết sâu sắc. Nhà đầu tư cần dành thời gian nghiên cứu kỹ về công ty/doanh nghiệp mà họ sắp mua cổ phiếu (bao gồm doanh thu ròng gần đây và các báo cáo hoạt động theo tháng, quý cũng như triển vọng phát triển trong ngành qua các nguồn tin chính thống).

Bước 4: Đưa ra quyết định mua cổ phiếu. Đối với những người mới, họ nên bắt đầu bằng việc mua một hoặc một vài cổ phiếu, tức là số lượng nhỏ. Điều này giúp giảm thiểu rủi ro và biến động thị trường, đồng thời không tốn nhiều vốn. Khi có thêm kinh nghiệm, họ có thể tăng số lượng cổ phiếu theo nhu cầu.

Bước 5: Đặt lệnh mua với 2 phương thức: Mua theo giá thị trường để khớp lệnh ngay lập tức hoặc đặt mức giá mua và chỉ khớp lệnh khi giá cổ phiếu đạt mức đó.

Cách giúp bạn đầu tư cổ phiếu một cách an toàn, tối ưu vốn tốt nhất.

4. Nguy cơ khi đầu tư cổ phiếu

Khi nền kinh tế suy thoái, mâu thuẫn xã hội tăng cao, và triển vọng của các cổ phiếu trên thị trường cũng giảm sút.

Mỗi công ty niêm yết trên sàn chứng khoán sẽ hoạt động trong một ngành riêng biệt. Nếu ngành đó gặp phải tình hình khó khăn, các cổ phiếu của các công ty trong ngành cũng sẽ chịu tổn thất lớn.

Rủi ro trong hoạt động kinh doanh: Không có doanh nghiệp nào có thể đảm bảo hoạt động tốt mãi mãi. Nếu doanh nghiệp gặp khó khăn hoặc phá sản, cổ phiếu của họ cũng sẽ mất giá.

Rủi ro trong thị trường: Những yếu tố liên quan đến rủi ro trong thị trường bao gồm vấn đề pháp lý, thanh khoản, các rủi ro liên quan đến sàn giao dịch hay ủy ban chứng khoán, các cơ quan quản lý, và cả yếu tố tâm lý của các nhà đầu tư.

Rủi ro khi đặt vốn vào cổ phiếu.

5. Có nên đầu tư vào các quỹ mở cổ phiếu hay không?

Trước hết, nhà đầu tư cần hiểu rằng đầu tư vào quỹ mở cổ phiếu đồng nghĩa với việc chuyển giao vốn cho một công ty quản lý quỹ nhằm mục đích họ sẽ đầu tư thay bạn.

Các công ty quản lý quỹ có ưu điểm nổi bật là các chuyên gia hàng đầu trong lĩnh vực tài chính đảm nhiệm việc quản lý quỹ. Họ có kiến thức chuyên sâu, sở hữu dữ liệu và kinh nghiệm phong phú, từ đó biết rõ cần làm gì với các cổ phiếu đã mua.

Nếu nhà đầu tư không có thời gian và kinh nghiệm thị trường chứng khoán, việc đưa ra quyết định mua bán, phân tích báo cáo tài chính, dự đoán tăng trưởng cổ phiếu và hiểu biết về công ty cũng như ban lãnh đạo chiến lược của công ty trở nên khó khăn. Tuy nhiên, quỹ mở có thể giúp bạn giải quyết vấn đề này.

Danh mục đầu tư của quỹ mở vào thứ hai rất đa dạng, các quỹ uy tín chỉ chọn những cổ phiếu tốt và không đầu tư vào những cổ phiếu có giá thổi lên đột ngột và không ổn định.

Tiếp theo, mức đầu tư yêu cầu khá thấp, có thể phù hợp với tất cả các nhà đầu tư.

Tham gia quỹ đầu tư cổ phiếu có an toàn không?

Tuy nhiên, nó cũng có nhược điểm là lãi suất thấp và lợi nhuận kỳ vọng chỉ từ 12 – 15%/năm. Đối với việc đầu tư, thời gian khuyến nghị là dài hạn. Ngoài ra, chi phí quản lý cao (nếu việc quản lý quỹ hiệu quả) và nhà đầu tư cần duy trì việc dự trữ tiền mặt.

Vì vậy, quỹ mở cổ phiếu không phù hợp cho nhà đầu tư lướt sóng, những người kỳ vọng lợi nhuận cao, có kiến thức về thị trường chứng khoán và muốn tự mình đầu tư. Thay vào đó, quỹ mở chỉ phù hợp cho những người không có nhiều thời gian và kiến thức để tự giao dịch trên thị trường chứng khoán, những nhà đầu tư mới ít kinh nghiệm hoặc những người muốn sử dụng tiền nhàn rỗi để đầu tư và có lợi suất cao hơn so với gửi tiết kiệm ngân hàng.

6. Các câu hỏi thường được đặt

Bao nhiêu tiền để có thể mua cổ phiếu?

Thực tế, không cần phải có quá nhiều tiền, chỉ cần từ 2 – 3 triệu đồng là đã đủ để tham gia thị trường chứng khoán và mua cổ phiếu. Số tiền này tương đương với vốn tối thiểu để mua 1 lô chẵn gồm 100 cổ phiếu.

Khi nào có thể bán cổ phiếu sau khi đầu tư?

Bất kể thời điểm, bán cổ phiếu luôn có thể thực hiện, nhưng để chốt lời nhiều nhất, cần phải chọn đúng thời điểm. Khi thấy nhu cầu mua cổ phiếu đó trên thị trường tăng cao và giá cổ phiếu tăng mạnh, có thể quyết định bán để tận hưởng sự chênh lệch giá. Hoặc nếu thấy giá cổ phiếu giảm dần, công ty phát hành gặp khó khăn, có nguy cơ vỡ nợ, cần phải bán ngay để cắt lỗ.

Bạn có thể bắt đầu tham gia thị trường chứng khoán chỉ với một số tiền nhỏ như vài trăm ngàn hay vài triệu đồng để mở tài khoản và mua cổ phiếu. TOPI hy vọng rằng những thông tin hữu ích trên sẽ giúp cho những người mới bắt đầu đầu tư cổ phiếu có thể hiểu được những thông tin tổng quát trước khi thực hiện giao dịch.