Tài chính là một khái niệm quen thuộc trong cuộc sống hàng ngày, có tác động to lớn đến mọi khía cạnh của nền kinh tế. Trong thị trường chứng khoán, tài chính đóng vai trò quan trọng và rõ ràng hơn bao giờ hết. Tuy nhiên, không ít người vẫn chưa thực sự hiểu rõ về tài chính là gì. Trong bài viết này, DNSE sẽ cung cấp cho bạn thông tin về khái niệm, nguồn gốc, chức năng và vai trò của tài chính.

Tổng quan về tài chính

Định nghĩa

Tài chính là phương pháp huy động, phân bổ và sử dụng nguồn tiền để đáp ứng nhu cầu của các chủ thể kinh tế – xã hội. Tóm gọn, tài chính là cách bạn quản lý và sử dụng tiền của mình một cách khoa học để đáp ứng nhu cầu cá nhân. Điều này có thể bao gồm đầu tư, vay mượn, tiết kiệm, cho vay và nhiều hình thức khác.

Tài khoản có thể phân loại thành 3 nhóm liên quan đến các đối tượng chính:

Bản tính của tài chính

Tài chính được biểu hiện qua hoạt động thu và chi tiền của các chủ thể, tuy nhiên, bản chất thực sự của tài chính là mối quan hệ giữa người trả và người nhận tiền.

Ví dụ: Hoạt động mượn tiền của doanh nghiệp.

Bản chất của tài chính được biểu hiện qua các mối quan hệ chủ yếu sau đây:

Quỹ ngoại tệ

Trong thị trường tài chính, việc sử dụng nguồn tiền luôn có một mục đích cụ thể. Do đó, đã xuất hiện quỹ tiền tệ. Quỹ tiền tệ là một số tiền cụ thể được dành riêng để đáp ứng nhu cầu của chủ thể quỹ. Quỹ tiền tệ có những đặc điểm sau đây:

Các dạng của quỹ tiền tệ bao gồm:

Tài chính xuất hiện vào thời điểm nào?

Tài chính xuất hiện do quá trình sản xuất hàng hóa và tiền tệ

Khi xã hội tiến bộ, phân công lao động, sản xuất và trao đổi hàng hóa đã ra đời. Tiền tệ cũng xuất hiện để làm trung gian trong quá trình trao đổi. Sự tương tác của con người trong việc sử dụng tiền đã tạo ra phạm trù tài chính.

Tài chính xuất hiện nhờ sự hiện diện của Nhà nước

Sự phân chia giai cấp đã dẫn đến sự ra đời của Nhà nước. Với quyền lực chính trị, Nhà nước có thể quyết định về việc in tiền và lưu thông tiền. Ngoài ra, Nhà nước còn xây dựng hệ thống luật pháp để quản lý các quỹ tiền tệ.

Qua việc áp dụng các loại thuế, Nhà nước thành lập quỹ Ngân sách Nhà nước, từ đó tạo ra lĩnh vực tài chính Nhà nước. Nhờ sự xuất hiện, tồn tại và hoạt động của Nhà nước, tài chính được thúc đẩy.

Cấu thành hệ thống tài chính bao gồm những thành phần nào?

Hệ thống tài chính đại diện cho tất cả các hoạt động tài chính trong nền kinh tế quốc dân. Các thành phần của hệ thống tài chính có sự liên kết chặt chẽ với nhau, đồng thời hỗ trợ và thúc đẩy sự phát triển chung của lĩnh vực tài chính, bao gồm:

Nguyên lý tài chính

Quản lý tài chính

Tài chính quản lý nghiên cứu các kiến thức liên quan đến việc quản lý nguồn tiền một cách hiệu quả. Mục tiêu của tài chính quản lý bao gồm tối đa hóa lợi nhuận, đưa ra quyết định tài chính và duy trì dòng tiền phù hợp. Tài chính quản lý quan tâm đến việc thực hiện sáp nhập và mua lại, phân tích bảng cân đối và lập kế hoạch kinh doanh.

Quản lý tài chính đóng vai trò cực kỳ quan trọng trong hoạt động kinh doanh. Nó giúp cho người quản lý có khả năng đưa ra quyết định tài chính khôn ngoan thông qua việc phân bổ nguồn tiền một cách hợp lý. Áp dụng lý thuyết quản lý tài chính, người quản lý có thể đảm bảo thực hiện các chiến lược và đạt được mục tiêu cuối cùng.

Kinh tế tài chính

Kinh tế tài chính nghiên cứu các yếu tố ảnh hưởng đến việc sử dụng và phân phối nguồn tiền trên thị trường. Chú trọng vào phân tích rủi ro, lợi nhuận, lãi suất và lạm phát.

Công cụ kinh tế tài chính hỗ trợ nhà đầu tư trong việc đưa ra quyết định chính xác. Quyết định tài chính thường phải xem xét các sự kiện trong tương lai. Lý thuyết kinh tế giúp đánh giá tác động của những yếu tố đó đến quá trình ra quyết định.

Toán tài chính

Toán tài chính là một lĩnh vực tính toán liên quan đến tài chính, hỗ trợ cho các hoạt động kinh doanh và đầu tư. Nó dựa trên giá trị thị trường để thực hiện nghiên cứu, thay vì dựa vào các lý thuyết tài chính. Các khái niệm chính trong toán tài chính bao gồm lãi suất, tiền lãi, giá trị tiền tệ,…

Toán tài chính đóng vai trò quan trọng trong các hoạt động của ngân hàng, bảo hiểm và đầu tư. Không chỉ những tổ chức chính phủ và doanh nghiệp, mà cả cá nhân cũng nên có ít nhất hiểu biết cơ bản về toán tài chính. Điều này giúp chúng ta có thể đưa ra các quyết định tài chính thông minh và tránh được những rủi ro không mong muốn.

Tài chính hành vi

Nghiên cứu hành vi tài chính tập trung vào việc khám phá quyết định kinh tế và tác động của con người đối với thị trường tài chính. Mục đích là để hiểu rõ nguyên nhân tại sao một người lại đưa ra một quyết định tài chính cụ thể.

Sự hiểu biết về tài chính hành vi có thể giải thích một cách rõ ràng hơn về lý do của hiện tượng bong bóng hoặc bán tháo trên thị trường chứng khoán. Nó cũng giúp nhà đầu tư có cái nhìn sáng suốt hơn về quyết định đầu tư của chính mình và tận dụng tối đa biến động của thị trường để đạt lợi nhuận.

Nhiệm vụ của tài chính

Chức năng mobilize

Huy động là một chức năng quan trọng trong việc tạo ra các nguồn tiền. Nó cho thấy khả năng sử dụng nguồn tiền để đáp ứng nhu cầu phát triển của nền kinh tế.

Việc huy động vốn phải tuân thủ các nguyên tắc của thị trường, quan hệ giữa cung và cầu, và giá trị của tiền tệ. Hơn nữa, khả năng huy động vốn phụ thuộc vào tình hình kinh tế hiện tại. Trong trường hợp kinh tế gặp khó khăn, các nhà đầu tư sẽ gặp khó khăn khi cố gắng huy động vốn.

Để có nguồn tiền cho bản thân, bạn cần làm việc để kiếm tiền. Bên cạnh đó, bạn cũng có thể vay mượn, đầu tư,… Những cách “kiếm tiền” này là cách tài chính huy động được thể hiện một cách đơn giản.

Chức năng phân phối

Phân phối nguồn tiền trong xã hội để phục vụ các mục đích khác nhau được thực hiện bởi các chủ thể như Nhà nước, doanh nghiệp, tổ chức xã hội, hộ gia đình và cá nhân dân cư.

Phân phối tài chính luôn liên quan đến việc tạo ra và sử dụng các quỹ tiền tệ cụ thể. Phân phối tài chính bao gồm hai khía cạnh: phân phối ban đầu và phân phối tái.

Ví dụ: Khi bạn có tiền, bạn có thể sử dụng nó cho nhiều mục đích khác nhau như ăn uống, thanh toán hóa đơn điện nước, mua sắm quần áo, … Như vậy, số tiền ban đầu được chia nhỏ để đáp ứng các nhu cầu của bạn. Quản lý tài chính cũng hoạt động tương tự nhưng với quy mô lớn hơn.

Chức năng theo dõi

Chức năng giám sát được thực hiện để kiểm tra hoạt động của nguồn tiền và đảm bảo các mục tiêu đã định được thực hiện. Đây là một công cụ khách quan để kiểm soát việc phân bổ nguồn tiền trong xã hội. Giám sát được thực hiện thông qua việc phân tích các chỉ số tài chính tổng hợp của tất cả hoạt động xã hội. Quá trình giám sát cần được thực hiện rộng rãi, toàn diện, thường xuyên, liên tục và hiệu quả.

Ví dụ: Nếu bạn vẫn có thể dành thời gian đi ăn với bạn bè dù đã hết tiền cuối tháng, điều đó cho thấy bạn đã sử dụng nguồn tiền của mình một cách khôn ngoan. Đây là một ví dụ cho việc quản lý tài chính trong cuộc sống.

Tầm quan trọng của tài chính

Tài chính đóng một vai trò cực kỳ quan trọng. Nó là cơ sở để một quốc gia tồn tại, phát triển và quản lý toàn diện xã hội. Các nhiệm vụ cụ thể của tài chính bao gồm:

Để đáp ứng yêu cầu phát triển của nền kinh tế và quản lý xã hội, các quốc gia cần ưu tiên coi tài chính là công cụ quan trọng nhất.

Tổng kết