I. Định nghĩa hợp đồng tương lai là gì?

Hợp đồng tương lai là một loại hợp đồng tiêu chuẩn giữa hai bên mua và bán, nhằm trao đổi một loại tài sản cụ thể. Khác với hợp đồng kỳ hạn, hợp đồng tương lai sẽ được quy định rõ về khối lượng, giá trị, giá giao dịch và thời điểm giao nhận hàng trong tương lai.

Bên mua và bên bán là hai bên tham gia trong việc mua bán tài sản cơ sở. Bên mua còn được gọi là “long – vị thế mua”, trong khi bên bán được gọi là “short – vị thế bán”. Khi ký kết hợp đồng, không có chi phí phát sinh cho cả hai bên. Thuật ngữ này phản ánh kỳ vọng của bên mua là tăng giá và bên bán là giảm giá. Tài sản cơ sở trong hợp đồng tương lai không chỉ giới hạn ở hàng hóa như nông sản, nguyên vật liệu, kim loại, mà còn có thể là các sản phẩm tài chính như tiền tệ, cổ phiếu, trái phiếu.

II. Ví dụ về hợp đồng futures

Các cá nhân và doanh nghiệp sẽ mua hợp đồng tương lai tại các sàn giao dịch hàng hóa lớn để thực hiện giao dịch.

Từ hai ví dụ trên, ta có thể thấy rằng, tùy vào mục đích giao dịch, các doanh nghiệp hoặc nhà sản xuất có thể linh hoạt chọn “mua hoặc bán ngắn” các hợp đồng tương lai hàng hóa để phòng tránh rủi ro trong kinh doanh. Ngoài ra, đối với các nhà đầu cơ, hợp đồng tương lai hàng hóa cũng là cơ hội để kiếm lợi nhuận nhanh chóng thông qua việc lướt sóng.

III. Các khái niệm căn bản trong hợp đồng tương lai

IV. Lợi ích của hợp đồng tương lai

1. Giao dịch tiện lợi và thuận tiện

Như các công cụ phái sinh khác, nhà đầu tư sẽ dự đoán sự tăng giảm của thị trường để mở vị thế giao dịch hợp đồng tương lai. Khi thị trường phát triển theo kỳ vọng, nhà đầu tư sẽ có lợi nhuận và ngược lại.

2. Đặc điểm tích cực nhờ tỷ lệ đòn bẩy cao

Với ký quỹ chỉ bằng 1/10 tổng giá trị hợp đồng, hợp đồng tương lai sẽ mang lại đòn bẩy cao cho nhà đầu tư. Nếu dự đoán đúng xu hướng, nhà đầu tư có thể thu về lợi nhuận lớn hơn nhiều lần so với số tiền ký quỹ. Tuy nhiên, độ rủi ro cũng tăng lên nếu nhà đầu tư không đúng dự đoán. Do đó, nhà đầu tư cần theo dõi thị trường một cách cẩn thận khi tham gia.

3. Giao dịch T+0, thực hiện mua – bán linh hoạt trong ngày

Giao dịch hợp đồng tương lai là một loại sản phẩm phái sinh, được phát triển từ thị trường phái sinh. Giao dịch hợp đồng tương lai cũng được thực hiện ngay lập tức (giao dịch T+0), không cần chờ đợi 2-3 ngày để bán. Điều này cho phép các nhà đầu tư đóng lệch trực tiếp vị thế bất cứ khi nào muốn. Nhờ đó, các nhà đầu tư có thể liên tục mở và đóng vị thế trong phiên giao dịch để tìm kiếm lợi nhuận từ biến động của thị trường.

4. Cơ hội tạo thu nhập dù thị trường giảm điểm

Khác với thị trường chứng khoán cơ sở, giao dịch hợp đồng tương lai cho phép nhà đầu tư bán khống ngay cả khi không sở hữu tài sản cơ sở. Chỉ cần đáp ứng đủ yêu cầu về ký quỹ, các nhà đầu tư có thể dễ dàng thực hiện lệnh bán hợp đồng tương lai và chờ đợi thị trường giảm điểm để thu lợi.

V. Các đặc trưng độc nhất của hợp đồng tương lai

Để có thể tiến hành giao dịch một cách thuận lợi, nhà đầu tư cần hiểu rõ một số điểm quan trọng về hợp đồng tương lai. Cụ thể, những điểm đó bao gồm:

1. Tính tiêu chuẩn hóa

Công cụ tài chính được niêm yết tại các sở giao dịch hàng hóa và sàn giao dịch tập trung là hợp đồng tương lai. Do đó, mỗi hợp đồng tương lai, bất kể là hàng hóa hay chứng khoán, đều được chuẩn hóa về điều khoản, giá trị và khối lượng của tài sản cơ sở.

Một hợp đồng tương lai ngô sẽ được niêm yết và giao dịch tại Sàn Giao dịch Hàng hóa CBOT. Sàn CBOT cũng quy định các thông tin chi tiết của hợp đồng như quy mô, loại tài sản, giá trị, cách thức và thời gian giao nhận hàng giữa 2 bên tham gia khi đến khi đáo hạn.

2. Offset và reserve

Khi tham gia giao dịch hợp đồng tương lai, nhà đầu tư không cần thanh toán toàn bộ giá trị hợp đồng mà chỉ cần đóng một khoản tiền ký quỹ nhỏ là đã có thể tham gia giao dịch. Đây được coi là một khoản tiền đặt cọc từ cả bên mua và bên bán, nhằm đảm bảo việc thanh toán bắt buộc.

Yêu cầu về ký quỹ của nhà đầu tư khi tham gia vào thị trường sẽ được quy định bởi Sở Giao dịch Hàng hóa và trung tâm thanh toán bù trừ. Thanh toán và bù trừ sẽ được tiến hành dựa trên giá hàng ngày, và nhà đầu tư sẽ nhận được thông báo lãi lỗ trực tiếp tại tài khoản ký quỹ.

3. Tăng cường sức mạnh tài chính

Với chỉ 1/10 giá trị hợp đồng, nhà đầu tư đã kiếm được lợi nhuận khủng gấp nhiều lần vốn đầu tư.

Với thị trường giao dịch hai chiều, chỉ cần dự đoán chính xác biến động giá của tài sản đầu tư, nhà đầu tư đã có thể thu được lợi nhuận từ sự chênh lệch. Kết hợp với hiệu ứng đòn bẩy, lợi nhuận trên thị trường hợp đồng tương lai thường cao hơn nhiều so với thị trường cơ sở.

4. Giao dịch mua bán ngày này trước ngày tạm kết

Giao dịch T+0 trong hàng hóa phái sinh cho phép nhà đầu tư đóng vị thế bất cứ lúc nào bằng cách đặt lệnh ngược với vị thế hiện tại, kể cả trong cùng ngày giao dịch. Điều này giúp nhà đầu tư có thể linh hoạt giao dịch lướt sóng hàng ngày dựa trên biến động của thị trường.

5. Xác định cam kết trách nhiệm trong hợp đồng tương lai

Vì là một hợp đồng chuẩn hóa theo quy định từ Sở giao dịch, cả hai bên đều phải tuân theo những quyền và nghĩa vụ cụ thể. Khi hợp đồng đáo hạn, bên bán phải giao một khối lượng tài sản cơ sở nhất định cho bên mua và bên mua phải thanh toán tiền theo giá thị trường.

6. Tính thanh lưu cao

Hợp đồng tương lai được giao dịch tập trung và có sự tham gia của trung tâm thanh toán bù trừ, do đó tính thanh khoản trên thị trường thường cao hơn so với hợp đồng kỳ hạn. Nguyên nhân là vì hợp đồng kỳ hạn được giao dịch trên sàn phi tập trung và chưa được niêm yết trên sàn.

Giá trị biến động trên thị trường hợp đồng tương lai phụ thuộc vào khối lượng giao dịch tại sàn và số lượng vị thế giao dịch đóng mở mỗi ngày.

VI. Cách hoạt động của hợp đồng tương lai là gì?

Hợp đồng tương lai là một công cụ phái sinh phổ biến và được nhiều nhà đầu tư ở Việt Nam lựa chọn. Không chỉ nhà đầu tư doanh nghiệp, mà cả nhà đầu tư cá nhân cũng quan tâm đến thị trường này. Sức hút của thị trường này nằm ở việc nhà đầu tư có thể giao dịch mà không cần nắm giữ tài sản cơ sở. Đối với nhà đầu tư lướt sóng, nếu đóng hợp đồng trước kỳ hạn, họ không cần phải giao nhận hàng hóa thực.

Việc hiểu rõ cách thức hoạt động của thị trường là rất quan trọng đối với nhà đầu tư, giúp họ có cái nhìn tổng quan về luồng tiền và lưu ý những vấn đề cơ bản.

VII. Chiến lược đầu tư hợp đồng tương lai phái sinh hiệu quả

1. Chiến lược giao dịch đầu cơ dựa trên xu hướng giá

Cách hiểu đơn giản là nhà đầu tư sẽ quyết định đặt lệnh theo dự đoán về xu hướng giá. Nếu dự đoán giá sẽ tăng, họ sẽ mua và chờ đến khi giá đạt mức mong muốn để bán. Lợi nhuận chủ yếu là sự chênh lệch giá mua và bán.

Nếu nhà đầu tư dự đoán thị trường sẽ giảm điểm, họ sẽ đặt lệnh bán và chờ đến khi giảm đến mức mong muốn trước khi kết thúc hợp đồng bằng cách mua vào hợp đồng tương lai. Giao dịch hợp đồng tương lai là giao dịch 2 chiều, mang đến cơ hội gấp đôi cho nhà đầu tư. Dù thị trường giảm điểm hoặc tăng, chỉ cần dự đoán đúng xu hướng, nhà đầu tư sẽ có lợi nhuận.

2. Chiến lược giao dịch cùng ngày

Day-trading là một hình thức giao dịch phù hợp cho các nhà đầu cơ. Đây là việc đóng tất cả các lệnh giao dịch vào cuối ngày, để tránh ảnh hưởng của biến động giá qua đêm. Chiến lược này phù hợp với các tài sản có biến động lớn, cho phép nhà đầu tư thu lợi nhuận trong một ngày giao dịch.

Tuy nhiên, chiến lược này không phù hợp cho các nhà giao dịch hàng hóa vì thị trường hàng hóa hoạt động suốt ngày đêm và mức độ biến động giá cũng khác nhau đối với từng loại hàng. Vì vậy, các nhà đầu tư cần thận trọng hơn khi tham gia giao dịch.

8. Kết luận

Thị trường hợp đồng tương lai có tiềm năng hấp dẫn cho các nhà đầu tư Việt Nam trong tương lai, khi thị trường đầu tư tài chính đang dần đạt đến sự bão hòa và nhà đầu tư đang tìm kiếm một cơ hội đầu tư mới.

Trong thời gian gần đây, giao dịch hợp đồng tương lai hàng hóa đã có những tiến bộ đáng kể, thu hút sự quan tâm và đầu tư từ các doanh nghiệp và chuyên gia tài chính. Hy vọng rằng những kiến thức này sẽ giúp các nhà đầu tư có cái nhìn tổng quan về hợp đồng tương lai. Chúc mừng và chúc thành công cho các nhà đầu tư trong giao dịch!